Uzayda Oy Kullanma: Bir Vatandaşlık Görevi

Oy verme, birçok ülkede zorunlu olmasa da, vatandaşlık görevi olarak kabul edilmektedir. Ancak, bazı koşullar bu süreci zorlaştırabilir. 1971 yılından bu yana, kozmonotlar genellikle vekaletle ve gizli oylama olmadan uzayda oy kullanmayı tercih etmektedirler.

Fransız astronot Thomas Pesquet, 2017 yılında bir meslektaşına oy kullanma yetkisi vererek uzaydan oy kullanan ilk isimlerden biri olmuştur. Ancak, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki astronotlar bu süreçte doğrudan oy kullanma yöntemini benimsemektedirler.

OY KULLANMA SÜRECİ

ABD’li bir astronot uzaydan oy kullanmak istediğinde, öncelikle Federal Posta Kartı Başvurusu doldurarak, uzaktan oy kullanma izni alması gerekmektedir. Astronotlar, bu izinle Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) elektronik oy pusulasını doldurmaktadırlar.

Oy pusulaları, güvenlik amacıyla şifrelenerek ISS’teki bilgisayara yüklenmekte ve NASA’nın Uydu Takip ve Veri İletim Sistemi aracılığıyla Dünya’daki White Sands Test Tesisi’ne gönderilmektedir. Buradan, oylar Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’ne aktarılmakta ve yetkili memurlara elektronik olarak ulaştırılmaktadır. Böylece, oy pusulasının uzaya gidip geri dönmesindense daha ekonomik ve pratik bir yol izlenmiş olmaktadır.

NASIL BAŞLADI?

Bu süreç, 1996 yılında Rus uzay istasyonu Mir’de bulunan astronot John Blaha ile başlamıştır. Blaha, başkanlık seçimlerinde oy kullanmak istemiş, ancak eyaletin elektronik oylama düzenlemesi bulunmadığı için çabası sonuçsuz kalmıştır. 1997’de bu yönde bir yasa kabul edilmesiyle birlikte, David Wolf, 1997 yerel seçimlerinde uzaydan oy kullanan ilk Amerikalı olmuştur.

2004 yılından bu yana Amerikan astronotları, sürekli olarak ISS’den oy kullanmaya devam etmişlerdir; sadece 2012 yılında bu durum değişmiştir. 2012 seçimleri sırasında Sunita Williams ve Kevin Ford, uzaydaki görevlerinden önce oylarını sunmuşlardır. Şu anda ISS’de bulunan Williams, Boeing’in Starliner uzay aracındaki sorunlar nedeniyle oy kullanma şansını kaçırmış olabilir.

Uzayda iki kez oy kullanan tek astronot olan Kathleen Rubins, hem 2016 hem de 2020 seçimlerinde oy kullanarak bu alanda bir ilke imza atmıştır. Uzayda oy kullanma süreci, hem teknik hem de hukuki açıdan zorluklar barındırmakta; ancak demokrasiye katılımı sürdürmek açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.