Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji Hedefleri

Nurdoğan A. ERGÜN Türkiye’nin yenilenebilir enerji kurulu gücünü dördün kat artırarak 2035 yılı itibarıyla 120 bin MW’a yükseltme hedefi doğrultusunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yatırımcıların önünü açmak amacıyla süreçleri hızlandıracak bir ‘süper izin’ dönemini başlatmayı planlıyor. Bu bağlamda, Meclis’ten destek beklediklerini ifade eden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, hızlı bir şekilde ilerleme kaydetmek istediklerini vurguladı.

Bakan Bayraktar, Türkiye’nin enerji yatırımlarındaki projeksiyonunu ve mevcut çalışmaları aktarırken, özellikle yenilenebilir enerji alanında bir ‘reform paketine’ dikkat çekti. Bugün 30 bin MW seviyesinde olan yenilenebilir enerji kapasitesinin 2035 yılına kadar 120 bin MW’a çıkarılması hedefi, yıllık 7 bin 500 MW’lık yatırım gerektirecek. 2024 yılı itibarıyla 6 bin MW seviyesini aşmayı beklediklerini belirten Bakan, “Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Projeleri (YEKAP) yarışmalarına 2025 yılında başlayacağız. Yurtdışı yatırımcıları da kapsayan ihalelerden 2024 için planlanan 2 bin MW’lık kısmını ocak sonu veya şubat başında gerçekleştireceğiz. Kasım-aralık döneminde tekrar bir ihale yapmayı planlıyoruz,” dedi.

Yatırımlar için ÇED gibi süreçlerin ‘süper izin’ mekanizması ile kısaltılacağını aktaran Bayraktar, “Reform paketini ilk çeyrekte Meclis’ten geçirirsek, yatırımcılar için 40, 45, 48 ayı bulan izin süreçlerini kısaltmış olacağız,” şeklinde konuştu. 1000 MW’lık bir güneş enerjisi yatırımıyla 350 milyon dolarlık doğal gaz ithalatının önlenebileceğini kaydeden Bakan, “Bu yılki 6 bin MW ile yaklaşık 2.1 milyar metreküplük yani yaklaşık 800 ila 1 milyar dolarlık bir doğal gaz tasarrufu sağlamış olacağız,” ifadelerini kullandı.

Jeopolitik Zorluklar ve Enerji Güvenliği

Bakan Bayraktar, yenilenebilir enerji alanında yalnızca güneş ve rüzgar değil, aynı zamanda bu ekipmanların Türkiye’de üretilmesi açısından da bütüncül bir politika izlediklerini vurguladı. “Ekonominin her alanında istihdamın etkisi ne olacak? Toplam faydanın ne olacağını hesaplayarak enerji politikamızı şekillendiriyoruz. Temel hedefimiz, ülkemizin arz güvenliğini sağlamak ve kesintisiz, kaliteli bir hizmet sunmaktır,” dedi.

Türkiye’nin ve dünyanın daha belirsiz bir döneme girdiğini belirten Bayraktar, “Enerjinin üç biriminin ikisini ithal eden bir ülkenin jeopolitik açıdan karşılaştığı zorluklar büyük. Bu zorluklar ile başa çıkmak için politikalarımızı geliştiriyor ve projelerimizi hayata geçirmeye çalışıyoruz. Yenilenebilir enerjiden nükleere, doğal gaz, petrol, Gabar, Sakarya, yeni teknolojiler ve elektrikli araçlar gibi birçok alanda yoğun çalışmalar yürütüyoruz,” şeklinde konuştu.

Uluslararası İşbirlikleri ve Projeler

Yenilenebilir projeleri geliştirmek için ikili anlaşmalarla belirli ülkelerle işbirlikleri kurmak istediklerini ifade eden Bakan, “Körfez ülkeleri ve Batı ülkeleri ile görüşmelerimiz devam ediyor. Şu anda Fransa ile offshore rüzgar projeleri üzerinde çalışıyoruz. Çin’in bu konuya ilgisi var, Uzak Doğu ile de işbirlikleri geliştirebiliriz. 2025 yılı içerisinde bu projelerin bir kısmı netleşecektir. Özellikle Somali ve belki Libya offshore projeleri gibi çalışmalarla filomuzu genişletebiliriz,” dedi.

Nükleer Enerji ve Gelecek Planları

Bakan Bayraktar, Türkiye’nin nükleerden ilk elektriği üretmesinin 70 yıllık bir hayal olduğunu belirterek, “Umarım bu bize nasip olur. Akkuyu Nükleer Santrali’nin ilk reaktörü elektrik üretmeye başladığında, Türkiye ihtiyacının yaklaşık yüzde 2.5’ini karşılayacak. Dört reaktör devreye girdiğinde ise Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 10’unu nükleerden karşılamış olacağız. Bu durum, Türkiye’nin arz güvenliği ve iklim hedefleri açısından büyük önem taşıyor,” şeklinde konuştu.

Bakan, 2025 yılı içerisinde hangi teknoloji ve model ile yola çıkılacağına karar verileceğini ve 2035 yılı itibarıyla 7 bin 700 megavatlık bir kapasiteye ulaşmayı hedeflediklerini ifade etti.

Petrol ve Gaz Arama Çalışmaları

Türkiye’nin gaz arama çalışmaları hakkında bilgi veren Bakan Bayraktar, “Sakarya gaz sahasında üretim kapasitemiz 7 milyon metreküpe ulaştı. 2025’in ilk çeyreğinde bu rakamın 9 milyona çıkmasını bekliyoruz. Dört tane gemi şu anda Karadeniz’de çalışıyor. Üretimin ikinci fazı için yüzer üretim platformu geldi ve Çanakkale’de hazırlıklarımız sürüyor. Mayıs 2025’te Filyos’a geçecek ve bir yıl sürecek. Günlük 9.5-10 milyon metreküplük üretimi 20 milyon metreküpe çıkaracağız. Bu aşamada mevcut üretim, yaklaşık 2.9 milyon hanenin doğal gaz ihtiyacını karşılar durumda,” dedi.

Yeni kuyularla 40-45 milyon metreküplere ulaşılacağını belirten Bakan, “2028’e kadar 40’tan fazla yeni kuyu kazılacak,” ifadelerini kullandı. Rize Çayeli’nde keşif amaçlı sondajlar yapmayı planladıklarını da ekleyen Bakan, Gabar’daki çalışmaların ve Somali’deki projelerin devam ettiğini aktardı.

Enerji Arzında Güvenlik ve Fırsatlar

Bakan Bayraktar, önümüzdeki 2-3 yıl içinde LNG alanında büyük bir bolluk olacağını ifade ederek, “Uluslararası enerji ajansları, doğal gaz piyasasında 2027-2028 yıllarında LNG’nin daha yaygın hale geleceğini öngörüyor. Özellikle Trump yönetiminin sıvılaştırma tesisleriyle ilgili izinleri kolaylaştırması, Amerika’nın kapasitelerinin artmasına yol açabilir. Türkiye, büyük bir tüketici ve Avrupa’nın dördüncü büyük pazarı. Büyüme potansiyeline sahibiz. Doğal gaz ihtiyacı olan birçok ülke var; bu pazarlara ulaşmak için gerekli altyapıyı oluşturduk,” dedi.

Türkiye, Bulgaristan’ın getirdiği LNG’yi Saros’taki tesislerde gazlaştırarak, boru hattıyla taşıyor. Benzer anlaşmaların Amerika ile yapılabileceğini belirten Bakan, Afrika, Orta Doğu ve Orta Asya gibi bölgelerde de farklı işbirlikleri geliştirmeye açık olduklarını vurguladı.

Doğal Gaz Arzında Durum ve Planlar

Bakan Bayraktar, jeopolitik sorunların enerji alanında yarattığı sıkıntılara dikkat çekerek, Türkiye’nin bu kış doğal gaz sıkıntısı yaşamayacağını belirtti. “5.8 milyar metreküplük doğal gaz depolama kapasitemizi 2028’de 12 milyar metreküpe çıkarmayı hedefliyoruz,” diyen Bakan, Tuz Gölü’nde 1.2 milyar metreküp depolama kapasitesinin 6 milyar metreküpe kadar çıkarılabileceğini belirtti. Silivri’de de mevcut kapasitenin 4.6 milyar metreküp olduğunu ve buranın da maksimumda 6 milyar metreküpe ulaşabileceğini ifade etti.

Trakya’da doğal gazın daha önce bulunduğu alanların tekrar doğal gaz depolama alanı olarak kullanılacağını belirten Bakan, özel sektörü de doğal gaz depolama yatırımlarına çekmek istediklerini kaydetti.

Irak-Türkiye Boru Hattı ve Suriye Enerjisi

Bakan Bayraktar, Türkiye-Irak petrol boru hattının atıl durumda kaldığını belirterek, “Toplam kapasite 1.4 milyon varil. Bu, 50 milyar dolarlık bir petrol ticareti demektir. Irak’ın ihracatı 3 milyon varil. Biz Kalkınma Yolu projesini enerji yolu yapmak istiyoruz. Günlük 69 bin 180 varil üretim yapılan Gabar’ı da bu boru hattına dahil etmek istiyoruz,” dedi.

Suriye’nin enerji potansiyeline de değinen Bakan, “Suriye’nin savaş öncesi 8 bin 500 MW’lık kurulu gücü vardı, ancak bugün bu rakam 3 bin MW’lara geriledi. Türkiye, Suriye’ye enerji desteği sağlamaya hazır,” şeklinde konuştu.

Elektrik Fiyatları ve Destek Paketleri

Bakan Alparslan Bayraktar, enerji destek paketleri hakkında bilgi vererek, “Elektrikte 175 milyar, doğal gazda 256 milyar TL olmak üzere toplam 431 milyar TL destek verdik. Bu desteklerin 2025 yılında daha da artmasını bekliyoruz. Elektrikte 4.1 milyon haneyi, doğal gazda ise 600’ün üzerinde haneyi destekliyoruz. Kömür desteği de devam ediyor,” ifadelerini kullandı.

Evlerde kullanılan elektriğin düşük kademeli kısmının yüzde 60’ının devlet tarafından karşılandığını belirten Bakan, “417 kilovat saat ve üzeri grupta ise maliyet bazlı tarifeye geçilecektir. Bu durum, abonelerin yüzde 3’ünü etkileyecek. Şubat sonu itibarıyla faturalarda bu değişiklik hissedilecektir. Evde solunum cihazı kullananlar gibi bazı tüketimler bu durumdan muaf olacaktır,” dedi. Ocak ayında elektriğe zam yapılmayacağını belirten Bakan, bu durumu netleştirdi.

Sanayi ve Tüketim Rakamları

Sanayi sektöründeki elektrik tüketim rakamlarını değerlendiren Bakan Bayraktar, “Genel elektrik talebi 335 teravat saatlerden 350 teravat saatlere yükseldi. Sanayi sektöründe 2022’de 90 teravat saatlik bir tüketim gerçekleşti. 2024’te bu rakamın 93 teravat saat olmasını bekliyoruz. 2023 yılı tüketimi, önceki yıla göre neredeyse aynı seviyede kalacak,” dedi.

Ticarethanelerde yüzde 9’luk bir büyüme, konutlarda ise yüzde 33’lük bir artış yaşandığını belirten Bakan, “Deprem yılından önceki yıla göre konutlarda neredeyse yüzde 20’ye yakın bir artış gözlemleniyor,” diye ekledi.

Nijer’de Altın Aramaları

Bakan Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin petrol, doğal gaz ve kıymetli madenlerde uluslararası sahalarda daha aktif olabileceğini belirterek, “Nijer, bu anlamda bizim için önemli bir ülke. Agadez bölgesinde üç yeni saha anlaşması imzaladık. Mevcut sahamız ile birlikte toplamda altın aramaları gerçekleştirmeyi 2025 yılı içerisinde hedefliyoruz,” ifadelerini kullandı.