Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji Hedefleri
Nurdoğan A. ERGÜN Türkiye, yenilenebilir enerji kurulu gücünü 4 kat artırarak 2035 yılı itibarıyla 120 bin MW’a çıkarmayı hedefliyor. Bu hedef doğrultusunda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yatırımcıların süreçlerini hızlandırmak amacıyla ‘süper izin’ dönemi başlatmak için Meclis’ten destek bekliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, bu konuda bir an önce ilerlemek istediklerini vurguladı.
Bakan Bayraktar, Türkiye’nin enerji yatırımlarındaki projeksiyonlarını ve mevcut çalışmaları aktarırken, özellikle yenilenebilir enerji alanındaki ‘reform paketi’ne dikkati çekti. Mevcut 30 bin MW’lık yenilenebilir enerji kapasitesinin, 2035 yılına kadar 120 bin MW’a çıkarılması planlanıyor. Bu hedef, yıllık 7 bin 500 MW’lık yatırım anlamına geliyor. 2024 yılında 6 bin MW’ın üzerine çıkmayı beklediklerini belirten Bakan, “YEKAP yarışmalarına 2025 yılında başlamayı planlıyoruz. Yurtdışı yatırımcılara da açık olacak ihalelerden 2024 yılı için olan 2 bin MW’lık kısmını ocak sonu veya şubat başında gerçekleştireceğiz. Kasım-aralık döneminde tekrar bir ihale yapmayı planlıyoruz” dedi.
ÇED Süreçlerinin Kısaltılması
Yatırımlar için ÇED gibi süreçlerin ‘süper izin’ mekanizması ile kısaltılacağını bildiren Bayraktar, “Reform paketini ilk çeyrekte Meclis’ten geçirirsek, yatırımcı için 40, 45, 48 ayı bulan izin süreçlerini kısaltmış olacağız” şeklinde konuştu. 1000 MW’lık güneş enerjisi yatırımı yapılması durumunda, 350 milyon dolarlık doğal gaz ithalatının önleneceğini ifade eden Bakan, “Bu yılki 6 bin MW ile yaklaşık 2.1 milyar metreküplük, yani yaklaşık 800 ila 1 milyar dolarlık bir doğal gaz tasarrufu sağlamış olacağız” açıklamasında bulundu.
Jeopolitik Zorluklar ve Yerli Üretim
Jeopolitik olarak büyük sınavlar veriyoruz diyerek yenilenebilir enerji alanında sadece güneş ve rüzgar değil, ekipmanların da Türkiye’de üretilmesi yönünde bütüncül bir politika geliştirdiklerini aktaran Bakan, “Ekonominin her alanda istihdama etkisini nasıl artıracağız? Toplam fayda ne getirecek? Bunlara odaklandığımız bir enerji politikası izliyoruz. Temelde amacımız, ülkemizin arz güvenliğini sağlamak ve kesintisiz, kaliteli hizmet sürekliliğini artırmak” dedi.
Bakan Bayraktar, Türkiye’nin belirsizlikler içeren bir döneme doğru gittiğini belirterek, “İthal ettiği enerjinin yaklaşık iki birimini dışarıdan alan bir ülkenin jeopolitik anlamda karşılaştığı zorluklar çok büyük. Bu zorlukları bir arada değerlendirerek politikalarımızı geliştirmeye ve projelerimizi hayata geçirmeye çalışıyoruz. Yenilenebilir enerjiden nükleere, doğal gaz, petrol projelerine kadar geniş bir yelpazede yoğun çalışmalar yürütüyoruz” şeklinde konuştu.
Uluslararası İşbirlikleri ve Projeler
Bakan Bayraktar, ikili anlaşmalarla belli ülkelerle yenilenebilir projeleri geliştirme hedefinde olduklarını vurgulayarak, “Körfez ülkeleri ve Batı ülkeleri ile işbirlikleri yapmayı planlıyoruz. Şu an Fransa ile offshore rüzgar projeleri üzerinde görüşmeler yapıyoruz. Çinliler’in bu alandaki ilgisi var, Uzakdoğu ile de işbirlikleri geliştirebiliriz. 2025 yılı itibarıyla bu projelerin bir kısmı netleşecek. Özellikle Somali ve belki Libya offshore projeleri gibi çalışmalarımız olacak” dedi.
Nükleer Enerji Projeleri
“Nükleer için 2025 karar yılı olacak” diyerek Türkiye’nin nükleer enerjiden ilk elektriği üretmesinin 70 yıllık bir hayal olduğunu dile getiren Bakan Bayraktar, “Akkuyu’nun ilk reaktöründen elektrik üretmeye başladığında, bu 1200 megavatla Türkiye ihtiyacının yaklaşık yüzde 2.5’ini karşılayacak. Dört reaktör devreye girdiğinde ise bu oran yüzde 10’a yükselecek. Bu, Türkiye’nin arz güvenliği, iklim hedefleri ve doğal gazdan üreteceğimiz elektriği ikame etme açısından önemli bir adım” ifadelerini kullandı.
Bakan, “2025 yılında hangi teknoloji ve modelle devam edeceğimize karar vereceğiz. 2035 yılına kadar iki ilave reaktör daha eklemeyi planlıyoruz” dedi.
Gaz Arama Çalışmaları ve Yenilikler
Bakan Bayraktar, Türkiye’nin gaz arama çalışmaları hakkında bilgi vererek, “Sakarya gaz sahasında üretim kapasitemiz 6.7 milyon metreküp iken, bu rakam 7 milyon metreküpe çıkmış durumda. 2025 yılının ilk çeyreğinde bu rakamın 9 milyon metreküpün üzerine çıkması bekleniyor. Dört tane gemi şu an Karadeniz’de, üretimin ikinci fazı için hazırlıklar devam ediyor” dedi.
Yeni kuyularla 40-45 milyon metreküplere ulaşmayı hedeflediklerini belirten Bakan, “2028 yılına kadar 40’ın üzerinde yeni kuyu kazılacak” bilgilerini paylaştı. Rize Çayeli’nde keşif amaçlı yeni sondajların yapılacağını da belirten Bayraktar, “Gabar’daki çalışmalarımız devam ediyor, Somali’de de yoğun çalışmalar sürmekte” açıklamasında bulundu.
Doğal Gaz Talebi ve Arzı
Trump’lı dönemde yeni işbirliği fırsatları diyerek LNG pazarında önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde ciddi bir bollaşma beklendiğini ifade eden Bakan Bayraktar, “Uluslararası enerji ajansları, doğal gaz piyasasında 2027-2028 yıllarında LNG’nin yoğunlaşacağını öngörüyor. Özellikle Trump yönetiminin doğal gaz sıvılaştırma tesisleri için izinleri kolaylaştırması, Amerika’nın kapasitelerinin artmasına neden olabilir. Türkiye, büyük bir tüketici ve Avrupa’nın dördüncü büyük pazarı. Büyüme potansiyeli taşıyoruz” dedi.
Bölgedeki doğal gaz ihtiyacını karşılamak için altyapılarını tamamladıklarını belirten Bakan, “Bulgaristan’a LNG taşıyoruz. Saros’taki tesisimizde gazlaştırıyoruz. Benzer anlaşmaları Amerika ile yapma şansımız da var. Afrika ve Orta Doğu gibi bölgelerde işbirliklerine de açığız” dedi.
Bu Kış Doğal Gaz Sıkıntısı Olmayacak
Jeopolitik sıkıntıların enerji alanındaki etkilerine de değinen Bakan Bayraktar, Türkiye’nin bu kış doğal gaz sıkıntısı yaşamayacağını öne sürdü. “5.8 milyar metreküplük doğal gaz depolama kapasitemizi 2028’de 12 milyar metreküpe çıkarmayı hedefliyoruz. Tuz Gölü’nde 1.2 milyar metreküp kapasite mevcut. Silivri’de ise 4.6 milyar metreküp kapasite var” dedi.
Trakya’da doğal gaz depolama alanlarının da devreye alınacağı bilgisi veren Bakan, “BOTAŞ’ın yanı sıra özel sektörü de bu alana çekmek istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Irak-Türkiye Boru Hattı ve Suriye Enerjisi
Bakan Bayraktar, Türkiye-Irak petrol boru hattının aktif hale getirilmesi gerektiğini belirterek, “Toplam kapasite 1.4 milyon varil. Günlük 69 bin 180 varil üretim yapılan Gabar’ı da bu boru hattına dahil etmek istiyoruz. Irak Türkiye boru hattının tam anlamıyla kullanılması gerekiyor” dedi.
Suriye’nin enerji potansiyelini de değerlendiren Bakan, “Suriye’nin savaş öncesi 8 bin 500 MW’lık kurulu gücü vardı, ancak artık bu rakam 3 bin MW’a düştü. Türkiye, bu konuda destek sağlama konusunda istekli” ifadelerini kullandı.
Elektrik ve Doğal Gaz Destek Paketleri
Bakan Alparslan Bayraktar, enerji destek paketlerine ilişkin, “Elektrikte 175 milyar, doğal gazda 256 milyar toplam 431 milyar TL destek verdik. Bu destek 2025’te daha da artacak. Elektrikte 4.1 milyon haneyi destekliyoruz” diye belirtti.
Ocak ayında elektriğe zam yapılmayacağını vurgulayan Bakan, “Ancak 417 kilovat saat ve üzeri tüketim, maliyet bazlı tarifeye tabi olacak” dedi. Bu durumun abonelerin yalnızca yüzde 3’ünü etkileyeceğini sözlerine ekledi.
Sanayi ve Elektrik Tüketimi
Sanayi sektöründe elektrik tüketimini değerlendiren Bakan Bayraktar, “Genel elektrik talebi 335 teravat saatlerden 350 teravat saatlere geldi. Sanayide 2022’de 90 teravat saatlik bir tüketim oldu. 2024’te bu rakam 93 teravat saat olmayı hedefliyor” dedi.
2023 tüketiminin 93.2’den 93.8’e çıkacağını belirten Bakan, “Bu yıl sanayide büyük bir büyüme yaşanmadı. Ticarethanelerde yüzde 9, konutlarda ise yüzde 33’lük bir artış gözlemleniyor” ifadelerini kullandı.
Nijer’de Altın Arama Çalışmaları
Bakan Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin hem petrol ve doğal gaz hem de kıymetli madenlerde uluslararası sahalarda daha aktif olabileceğini belirterek, “Nijer, madenler konusunda önemli bir ülke. Agadez bölgesinde üç yeni saha anlaşması imzaladık. 2025 içerisinde ilk altın üretimini gerçekleştirmeyi hedefliyoruz” dedi.