Türkiye’nin Transit Taşımacılık Stratejileri

Necmi ÇELİK, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Genel Müdürü Murat Baştor, alternatif taşıma koridorlarına yönelik talebin giderek arttığını ve Türkiye üzerinden yapılan transit taşımaların önemli bir ivme kazandığını ifade etti. Baştor, “Bugüne kadar Türkiye topraklarından geçmeyen bazı yeni ülke plakalı TIR’ları artık yollarımızda görmeye başladık. Bu durum, transit ticarette Türkiye’nin önemli bir güzergâh haline geldiğini gösteriyor. Yollarda transit yük taşıyan farklı ülke plakalı araçların sayısında daha fazla artış bekliyoruz” şeklinde konuştu.

Baştor, özellikle Romanya, Litvanya, Özbekistan ve Ukrayna gibi ülkelerin taşıtlarının Türkiye üzerinden transit taşımalarının arttığını vurgularken, Almanya, İtalya ve İspanya gibi geleneksel olarak bu güzergâhı kullanmayan ülkelerin de transit taşımacılık faaliyetlerine başladığını belirtti. Lojistik Hizmet Sağlayıcılar Derneği (LojiDer) tarafından düzenlenen Lojistik Kongresi’nde DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Baştor, Türkiye’nin temel politikasının dış ticaret hedefleri doğrultusunda karayolu taşımacılığını kolaylaştırmak ve eşit rekabet şartlarında geçiş belgesiz/kotasız bir uluslararası eşya taşımacılığı düzeni sağlamak olduğunu ifade etti.

“Türkiye, bugün Avrupa, Asya ve Afrika’yı kapsayan geniş bir coğrafyada, 70’ten fazla ülkeye uluslararası taşıma gerçekleştirmektedir. 60 ülke ile ikili karayolu taşımacılığı anlaşması imzalanmış durumda. Ayrıca, 28 ülke ile serbestleştirme (ikili/transit) sağlanmıştır” diyen Baştor, transit ticaretin doğu-batı ekseninde giderek serbestleştiğini ve ticarette tek bir rotaya bağlı kalmanın riskli olduğunu vurguladı. Orta Koridor’un önemine değinen Baştor, “Kırgızistan ile transit ve ikili taşımaları serbestleştirdik. Özbekistan’dan transit geçiş, kasım ayı itibarıyla ücretsiz olacak. Çin ile sınır kapılarımız daha da açılacak. Orta Koridor üzerinden Orta Asya’ya ihraç yükü taşıyan taşıtlarımızın dönüşte Çin’den yük alması, böylece ihracat maliyetlerinin düşürülmesi ve hizmet ihracatı yaparak ülkemize döviz girdisi sağlamayı hedefliyoruz” dedi.

Elektronik Dönüşüm ve Dijitalleşme

Baştor, Türkiye’nin elektronik geçiş belgesine geçiş projesine öncülük ettiğini belirterek, “Orta Koridoru dijitalleşme ile daha da güçlendiriyoruz. Özbekistan ile yapılan denemeler tamamlandı ve test sürecinde canlı ortamda kullanıma geçildi. 6 Temmuz 2024 tarihinde Şuşa’da imzalanan Mutabakat Zaptı ile TDT bünyesindeki tüm ülkeler elektronik belgeye geçme kararı almış durumda. Özbekistan’dan sonra Azerbaycan ve Türkmenistan ile entegrasyon tamamlandı. Diğer ülkelerle olan çalışmalarımız da devam ediyor. Kasım ayı içerisinde, Özbekistan elektronik belgeleri firmaların genel kullanımına açılacak” dedi.

Gürcistan ve Azerbaycan ile yapılan geçişlerle ilgili önemli gelişmelere de değinen Baştor, “Gürcistan ile tek-tip belgelerde kota kısıtlamasını kaldırdık ve talep üzerine istenilen sayıda belge verileceğini hüküm altına aldık. 3. ülke belge sayımızı 5 binden 15 bin 500’e yükselttik. Azerbaycan ile ikili geçiş belgesi kotasını 35 bin, 3. ülke belge sayısı 2 bin 500 idi; şimdi ise ikili geçiş belgesi kotası 65 bin adete çıktı. Transit geçiş belgesi kotası ise 35 bin + 50 bin adet ilave oldu ve 3. ülke geçiş belgelerinde de 15 bine ulaştık. Ayrıca, geçiş ücretlerinde büyük indirim sağladık” ifadelerini kullandı.

Geçiş Belgeleri ve Ücretleri

Geçiş belgeleri ve ücretleri konusundaki son gelişmeleri de aktaran Murat Baştor, şunları söyledi: “Kırgızistan ile 1 Mayıs 2024 itibariyle ikili ve transit taşımaları serbestleştirdik. Kazakistan ile ikili geçiş belgesi kotası 8 bin, transit geçiş belgesi kotası 2 bin idi; şimdi ikili geçiş belgesi kotasını 10 bine, transit geçiş belgesi kotasını da 15 bine yükselttik. Özbekistan geçiş ücretleri ikili taşımalar için 400 dolar ve transit taşımalar için 800 dolar iken, bu rakamları makul düzeylere çekmeyi başardık. Toplam kota 37 bin idi, geçiş belgelerinden ücretleri kaldırdık ve toplam kotayı 60 bine yükselttik.”