Özlem SARSIN

Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Işık, Türkiye’nin dünya kuru incir talebinin %60’ını tek başına karşıladığını belirtti. Bu durum, Türkiye’nin incir üretimindeki öncülüğünü ve önemini bir kez daha ortaya koyuyor. Ancak, Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yapılan ihracatta aflatoksin sorunları nedeniyle üreticilerin ve ihracatçıların haksız ithamlarla karşılaştığını vurguladı.

Işık, kuru incirin Türkiye’nin prestijli bir ihraç ürünü olduğunu ve dikim alanlarının giderek genişlediğini ifade etti. “Yüreğimiz yanıyor, içimiz yanıyor. İhracatçılar olarak böyle bir ithamla karşılaşmaktan dolayı acı çekiyoruz. İncirde ton başına 6.358 dolar ihracat rakamına ulaştık, bu gerçekten çok iyi bir rakam. Bu para ülkemize geliyor. Sektörümüzde hiç birimizin kar ortalaması %5’i geçmiyor. Faizler %56’lara, dolar faizi %12’lere çıkmış durumda. Bu zor şartlar altında hem ihracatımızı gerçekleştiriyoruz hem de işimizi sürdürmeye çalışıyoruz. Ürünü karalamak ve toplumu uzaklaştırmak kimsenin haddi değil,” dedi.

İhracat ve Ekonomik Katkı

Işık, düzenlediği basın toplantısında, Türkiye’de yıllık yaklaşık 90 bin ton kuru incir üretildiğini ve bu üretimin %50’sinden fazlasının ihraç edildiğini belirtti. Kuru incir ihracatının, ülkeye yıllık 300 milyon ABD doları net döviz girdisi sağladığını vurguladı. “Son dönemde bazı yanıltıcı haberlere rağmen, kuru incir ihracatımız geçen sezona göre %40’a yakın bir artış göstermiştir. 2024 sezonu sonunda ihracat gelirimizin yaklaşık 400 milyon ABD doları olması beklenmektedir. Kuru incir, en az 40 bin ailenin geçim kaynağıdır. Bu açıdan, hem Ege Bölgesi hem de ülkemiz için büyük sosyal ve ekonomik öneme sahip olan kuru incirin üretim ve ihracatının sürdürülebilir bir şekilde devam ettirilmesi hepimizin görevidir,” diye ekledi.

Aflatoksin Kontrolü

Ege İhracatçı Birlikleri, sadece ihraç pazarlarında değil, Türkiye’de de tüketicilerin sağlıklı kuru incir tüketimine katkı sağlamayı hedeflediklerini belirten Işık, “İşletmelerimize gelen hammaddeler, farklı noktalarda aflatoksin ayıklama ve karanlık odalardan geçirilerek boylanmakta, yıkanmakta, ayıklanmakta ve istenilen şekilde işlenerek paketlenmektedir. İhracatçı firmalarımız, işletmelerinde özel karanlık odalarda UV lambaları altında ve lazer ayıklama makineleriyle fiziksel kontrollerle sarımsı yeşil renkli ışıma veren aflatoksinli kuru incirleri ayıklamaktadır.” şeklinde konuştu.

Işık, “Bu kontroller sonucunda aflatoksin tespit edilen kuru incirlerin ticarete konu olmasının önüne geçilmesi için Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliğimizce 2000 yılından beri aflatoksinli Kuru İncirlerin İmhası Projesi yürütülmektedir. Bu proje, kuru incir ihracatçılarımıza her yıl ortalama 5 milyon dolar civarında bir mali yük getirse de, bu projeyi 24 yıldır sürdürdüğümüz gibi, bundan sonraki süreçte de devam edeceğimizi taahhüt ediyoruz,” dedi.

İklim Değişikliği ve Aflatoksin

İklim değişikliği ve yaşanan olumsuz hava koşulları nedeniyle bu yıl aflatoksin oluşumunda önemli bir artış meydana geldiğine işaret eden Işık, “Bu nedenle projemiz kapsamında geçen yıl %0,7 olan imha oranı bu sezon %1,5’a çıkarılmıştır. Ayrıca, Okratoksin-A oluşumuna etki ettiği bilinen küflü incirlerin de %1 oranında toplanarak imhası kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda yılda ortalama 500-600 ton aflatoksinli kuru incir imha edilirken, 2024/2025 sezonunda imha edilecek toksinli incir miktarının 1500 tona yükseleceği öngörülmektedir,” dedi.

Aflatoksin Nedir?

Son dönemde yoğun olarak gündeme gelen kuru incirde aflatoksinin, insan eliyle konulan zirai ilaç veya pestisit olmadığına dikkat çeken Mehmet Ali Işık, “Aflatoksin, diğer pek çok tarım ürününde olduğu gibi iklim koşullarına bağlı olarak doğada bulunan saprofit mantarlar tarafından üretim aşamasında meydana gelmektedir. İklim koşullarına bağlı olarak aflatoksin oluşumu her yıl farklılık göstermektedir. 2024 yılında aflatoksin ve okratoksin bulaşıklığı nedeniyle AB ülkelerine yapılan ihracatımızda alınan Hızlı Alarm Bildirimi sayısı 2023 yılına göre önemli ölçüde artış göstermiştir. Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliğimiz, aflatoksin bulaşıklığının engellenmesi ve azaltılması için yoğun çalışmalar yürütmektedir. Diğer yandan, Tarım ve Orman Bakanlığımız kontrolünde olan üretim aşamasında aflatoksin bulaşıklığını önlemek ve azaltmak için 24 yıldır yoğun olarak çalışmalar yapılmaktadır,” dedi.