Türkiye ve Irak Arasındaki Ekonomik İşbirliği

Nurdoğan A. ERGÜN, Ticaret Bakanı Ömer Bolat liderliğindeki 150 kişilik heyet, Bağdat’ta Iraklı iş insanlarıyla bir araya geldi. Görüşmelerde, başta müteahhitlik hizmetleri olmak üzere ikili iş birliği alanları, yeni fırsatlar, karşılıklı yatırımlar ve Kalkınma Yolu Projesi gibi önemli konular ele alındı. Ayrıca, Irak hükümetinin bazı gıda ürünlerinin Türkiye’den ithalatını yasaklaması da tartışıldı.

Türk müteahhitlik firmaları, Irak’ın yeniden yapılanmasında altyapı, üst yapı ve konut gibi projelerde aktif rol almak istiyor. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, Irak’ta sürdürülebilir kalkınma için büyük önem taşıyan Kalkınma Yolu Projesi’nin yanı sıra, önümüzdeki dönemde hayata geçirilmesi planlanan Bağdat metro ve çevre yolu projeleri ile hastane, okul, konut, enerji ve turizm projelerine de talip olduklarını ifade etti.

Yıllık 10 Milyar Dolarlık Altyapı Projesi

Eren, Türk müteahhitlik firmalarının dünya genelinde 137 ülkede toplam 12 bin projede 555 milyar dolarlık iş hacmi bulunduğunu belirtti. Irak’ta ise 1,111 projeye imza attıklarını vurgulayan Eren, savaş nedeniyle duraksayan projelerin şimdi tekrar başlamış olduğunu dile getirdi. “Başbakan Sudani ile birlikte sıcak ilişkiler yeniden tesis edildi. Bu durum, ekonomik ve ticari ilişkilere de yansıyor. Irak merkezi hükümeti yüzünü Türkiye’ye çevirdi,” dedi.

Eren, Irak’ta yalnızca altyapı için yıllık 10 milyar dolarlık bir yatırım gerekliliği olduğunu kaydetti. Kalkınma Yolu Projesi’nin sadece bir yol projesi olmadığını, yol güzergahı boyunca yeni şehirler inşa edileceğini belirten Eren, “Kalkınma Yol Projesi henüz başlamadı. Yaklaşık 17-20 milyar dolarlık bir finansman ihtiyacı mevcut. Bu finansman çözüldüğünde, projede yer almak istiyoruz,” şeklinde konuştu. Eren, projede BAE, Katar, Irak ve Türkiye’nin taraf olduğunu da belirtti.

“YİD Modelinde Örnek Alınıyoruz”

Eren, Irak’taki diyalogların heyetler şeklinde devam ettiğini, Su Bakanı ve Kalkınma Fonu Başkanı Najjar’ın Türk firmalarına karşı ilgisinden söz etti. Irak’taki projelerde Türkiye’yi örnek alarak yap-işlet-devret kamu özel ortaklığı projelerine ilgi olduğunu aktaran Eren, “Ulaşım, havaalanı ve hastane projelerinde Türkiye’deki modelin burada uygulanmasını istiyorlar. Üyelerimizden biri burada 6 hastane inşa etti. Diğer projeler için de benzer teklifler var. Irak’ta uzun soluklu ilişkiler kurmak istiyoruz,” dedi.

“Yasaklı Gıda Ürünleri JETCO’da Konuşulacak”

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türk müteahhitlik ve iş insanlarıyla Irak’a düzenlenen ziyaret sırasında, iki hafta içinde Türkiye-Irak Ekonomi ve Ticaret Ortak Komite (JETCO) toplantısının ilkinin Türkiye’de yapılacağını duyurdu. Irak’ın bazı Türk gıda ürünlerinin ithalatını yasakladığını hatırlatan Bolat, bu konunun JETCO’da ele alınacağını belirtti. Bolat, “Irak, yaklaşık 20 milyar dolarlık toplam ticaret hacmi bulunan üçüncü büyük ticaret ortağımızdır,” dedi.

Bağdat’ta düzenlenen “Türkiye-Irak Genel Ticaret ve Müteahhitlik Heyeti Programı ile B2B Görüşmeleri” etkinliğinde konuşan Bolat, Türk müteahhitlerinin Irak’ın altyapısında, üst yapısında, ulaştırmada, enerjide ve hastane yapımında başarılı projeler gerçekleştirerek Irak’ın gelişimine katkıda bulunduğunu ifade etti. Irak’ın Türk müteahhitlerinin projeler kazandığı üçüncü ülke konumunda olduğunu belirten Bolat, Büyük Kalkınma Yolu Projesi’nde Türkiye’nin Irak ile benzer görüşte olduğunu vurguladı.

“Yepyeni Bir Irak İnşa Edilirken Yanınızdayız”

Bağdat’taki etkinlikte konuşan TİM Başkanı Mustafa Gültepe, “Irak ve Bağdat son çeyrek asırda çok zorlu dönemlerden geçti. Bu topraklarda büyük acılar ve trajediler yaşandı. Dostluklar zor günlerde sınanır. Biz bu zor günlerde hep Iraklı dostlarımızın yanında olduk. Bugün yepyeni bir Irak inşa edilirken de yanınızdayız,” dedi. İki ülke arasındaki ticaretin dalgalı bir seyir izlediğini ancak güçlendiğini belirten Gültepe, “İkili ticaret hacmimiz 2023’te 14 milyar doları aştı. Geçen yıl yaklaşık 15 bin firmamız Irak’a ihracat gerçekleştirdi. Bu yıl ocak-kasım dönemindeki ihracatımız 11 milyar dolara yaklaştı. Irak, en çok ihracat yaptığımız dördüncü ülke konumunda,” ifadelerini kullandı.

Türk İş İnsanlarına Yatırım Yapın Çağrısı

Irak Kalkınma Fonu Başkanı Mohammad al-Najjar, Türkiye ile ticari ilişkilerin stratejik bir ilişkiye dönüşmesi gerektiğini belirterek, “İnşaatta kullanılan malzemelerin ithal edildiği bir süreçte, bu malzemeleri nasıl kendimiz üretebiliriz? Gelin birlikte yapalım,” diyerek Türk iş insanlarına yatırım çağrısında bulundu. Irak İmar, İskan ve Belediyeler Bakanı Bengin Rekani, Türkiye’nin ülkelerine artan ilgisinden memnun olduklarını belirterek, “Türk firmaları yıllardır ülkemizde iş yapıyor. Savaş ve terör nedeniyle ödemelerde gecikme yaşandı, ancak Irak borçlu kalmaz, geç de olsa öder. Sabırlı ve ısrarcı olmak gerekir ki hem kamu hem de özel sektörüyle işbirliği sağlansın,” diye konuştu. Irak Ticaret Bakanı Atir el-Gireyri ise yatırımcılara destek vereceklerini ifade etti. Türk şirketlerin ticaret hacmini artırmayı hedeflediklerini anlatan Gireyri, “Irak Merkez Bankası ile görüştük. Transferler sorununu çözmek için hızlandırılmış görüşmelere başladık,” dedi.