Türkiye Dondurma Sektöründe Mevcut Durum ve Potansiyel Fırsatlar

Türkiye’nin dondurma endüstrisi, her yıl ihracat alanında kayda değer bir büyüme gösterse de iç piyasada kişi başına düşen dondurma tüketimi, gelişmiş ülkelerin ortalamasının oldukça altında kalmaya devam ediyor. Bu durum, özellikle endüstriyel dondurma üreticileri için yeni fikirlerin ve inovatif yaklaşımların geliştirilmesine zemin hazırlayabilir. Endüstriyel segmentte ise daha çok çikolata ve çeşitli çikolata türevleriyle genç ve çocuk kitlesine hitap eden ürünler ön plana çıkarken, belli yaş gruplarında ise tüketim ilgisinin azaldığı gözlemleniyor.

Sektördeki bu duruma etki eden en önemli faktörlerden biri, geleneksel dondurma mirasının endüstriyel üretim ve pazarlama stratejilerinde yeterince değer görmemesi olarak değerlendirilebilir. Günümüzde küresel ölçekte gıda sektörünün yaşadığı dönüşüm, uygun maliyetli üretim ve inovasyona açıklık gibi temel prensipleri ön plana çıkarıyor. Bu bağlamda, çocuklukta sevilen ve alışkanlık haline gelen meyve parçacıklı, %100 sütlü dondurmalar, artık şehirlerarası yolculuklarda dahi çok az işletmede bulunabiliyor. Bu butik ürünler, fiyat olarak yüksek seviyelerde seyrederken, geleneksel dondurma mirasının unutulmasına neden oluyor. Bu da, Türkiye’de kişi başına düşen dondurma tüketiminin düşük kalmasının ana nedenlerinden biri olarak görülüyor.

Bir yandan alım gücü ve ekonomik koşullara göre sektördeki bazı oyuncular durumu değerlendirmeye çalışsa da, gastronomi alanında büyük şehirlerde gerçek bir dondurma lezzetinin ulaşılabilir olması halinde tüketim seviyesinin artacağı öngörüsü güç kazanıyor. İlk yarıda ihracat %17 arttı

İhracat Performansı ve Pazar Analizi

Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği’nden elde edilen bilgiler, Türkiye’nin dondurma sektörünün ihracat açısından önemli bir potansiyel taşıdığını gösteriyor. Halihazırda 30 ülkeye ihracat yapan sektör, 2024 yılı itibarıyla yaklaşık 18 bin 427 tonluk satış karşılığı 70 milyon dolar gelir elde etti. Toplam süt ve süt ürünleri ihracatının %14.5’ini oluşturan dondurma sektörü, aynı zamanda 748 tonluk ithalat gerçekleştirdi. Bu yılın ilk altı ayında, sektörün ihracatı %17 oranında artarak yaklaşık 38 milyon dolar gelir sağladı. En çok ihracat yapılan ülkelerin başında ABD (yüzde 16) gelirken, Irak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Fas, Birleşik Arap Emirlikleri, Kazakistan ve Kosova gibi ülkeler takip ediyor. Ayrıca, küresel dondurma pazarında Almanya, Belçika ve Fransa öne çıkarken, Türkiye şu an dünya sıralamasında 17’nci sırada yer alıyor.

Maraş Dondurması ve Geleneksel Lezzetlerin Yükselişi

Son yıllarda modern üretim tesislerinin artmasıyla birlikte, kalite ve çeşitlilik açısından büyük gelişmeler yaşandı. Özellikle Ortadoğu, Avrupa ve Asya ülkelerine yapılan ihracatlar, her yıl artış gösteriyor. Bu gelişmeler, yalnızca sektörün değil, aynı zamanda ülke ekonomisinin de güçlenmesine katkı sağlıyor. Günümüzde küresel dondurma pazarının toplam büyüklüğü yaklaşık 80 milyar dolar seviyesinde. Kişi başı tüketim oranları ise, ABD ve Avustralya gibi ülkelerde 18-20 litre civarında iken, Almanya ve İtalya’da 6-8 litre arasında değişiyor. Türkiye’de ise bu rakam maalesef sadece 4 litre seviyesinde kalıyor.

Sağlıklı yaşam trendleri, tüketici tercihlerindeki değişiklikler ve ambalajlama teknolojilerinin gelişimiyle birlikte, küresel dondurma pazarı hızla büyüyor. Türkiye ise, geleneksel Maraş Dondurması gibi coğrafi işaretli ürünleriyle bu pazarda güçlü bir konumda bulunuyor. Bu durum, sadece ihracat değil, iç piyasada da kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşıyor. Güçlü bir tüketici kitlesi, sağlıklı ve lezzetli geleneksel dondurmanın dünya genelinde kabul göreceğine inanıyor.

Dünya Dondurma Kültürüne Marco Polo’nun Katkısı

Yaz aylarının vazgeçilmez tatlısı dondurma, her yıl Temmuz ayının üçüncü haftasında, “Dünya Dondurma Günü” olarak kutlanıyor. Bu gelenek, ilk olarak 1984 yılında ABD’de başlatıldı ve zamanla tüm dünyaya yayılarak küresel bir kutlama haline geldi. Çin’in M.Ö. 200’lü yıllarda pirinç ve süt karışımıyla yaptığı ilk dondurmalar, Marco Polo’nun Asya’dan Avrupa’ya getirdiği tarifler sayesinde Avrupa’da tanındı. 13. yüzyılda Çin seyahatinden dönen Marco Polo, cebinde taşıdığı dondurma tarifleriyle bu lezzeti Avrupa’ya taşıdı. Aristo aristokrat sınıfın sofralarında lüks bir tatlı olarak yer almaya başlayan dondurma, Sicilyalı göçmen Francisco Procopio Cuto’nun Fransa’da ilk dondurma salonunu açmasıyla halkın da beğenisine sunuldu. Avrupa ve Amerika’da hızla yayılan bu lezzet, 1851 yılında Jacob Fussell tarafından kurulan ilk dondurma fabrikasıyla seri üretime geçerek küresel çapta popülerlik kazandı.