TBMM’ye Hurda Araçlar İçin Kanun Teklifi Sunuldu

Otomotiv sektöründe zaman zaman gündeme gelen 25 yaş ve üzeri araçlar için Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) yeni bir kanun teklifi sunuldu. Bu teklif, Milliyetçi Hareket Partisi Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir tarafından Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kanununda değişiklik yapılmasına ilişkin verildi. Teklifin amacı, 25 yaş ve üstü araçların yenilenerek ekonomiye kazandırılmasıdır. Aracını geri dönüşüme veren bireylere, yalnızca bir defaya mahsus olmak koşuluyla, Türkiye’de üretilmiş yeni araçlar için ÖTV’den muafiyet sağlanması talep edilmektedir.

“Trafikteki Araçların Yüzde 25’i 21 Yaşından Büyük”

Teklifte, ithalatın azaltılması, akaryakıt israfının önlenmesi ve çevre kirliliğinin azaltılması gibi nedenler sıralanmıştır. Ayrıca, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine atıfta bulunarak, 2023 yılı itibarıyla Türkiye’de trafiğe kayıtlı araç sayısının 28 milyon 740 bin 492 olduğu ve 2024 yılının Ağustos ayında bu sayının 30 milyonu aşacağı belirtilmiştir. Yine TÜİK verilerine göre, trafiğe kayıtlı araçların yaş ortalamasının 14,5 olduğu, araçların yüzde 25’inin ise 21 yaşından büyük olduğu ifade edilmiştir. Bu yaşlı araçlar, tamir ve bakım masrafları açısından büyük bir yük oluşturmakta, aynı zamanda trafikte mal ve can kaybına sebebiyet verebilecek tehlikeler arz etmektedir. Ayrıca, çevre ve ekonomi üzerinde de olumsuz etkileri bulunmaktadır. Bu nedenle, 25 yaşından büyük araçların geri dönüşüme kazandırılması, ekonomik, çevresel ve ulaşım güvenliği açısından büyük bir önem taşımaktadır.

Ticari Araç Alacak Şoförlere ÖTV ve KDV’siz Araç Satışı

Meclis’e sunulan bir diğer teklif ise ticari araç alacak şoför esnafını kapsamaktadır. Bu teklife göre, geçimini tek araçla sağlayan şoför esnafının, 10 yıl süreyle ticari faaliyetlerde kullanmak üzere alacağı yeni aracın ÖTV ve KDV’den muaf tutulması talep edilmektedir.

TESK’ten Hurda Araç Çağrısı

Geçtiğimiz aylarda Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, hurda araç teşvik yasasının ticari araçlar için yeniden gündeme gelmesi gerektiğini vurgulamıştır. Palandöken, “Ülkemizde 28 milyon 750 bine yakın araç bulunmakta. Bu araçların ortalama yaşı TÜİK verilerine göre 14,5’in üzerinde. Bu araçlar ekonomik ömürlerini doldurmuş durumda. Sahipleri için artık ekonomik fayda sağlamayan, çevreye ve doğaya zarar veren, yakıt israfına yol açan eski teknoloji araçlar, kısacası hurdaya çıkmış durumdadır. Bu sorunun hızlı bir şekilde çözülmesi için araçların yaşlarına yönelik bir teşvik programının yeniden uygulanması gerekmektedir.” şeklinde açıklamada bulunmuştur.

İlk Kez 2003 Yılında Uygulandı

Hurda araç teşviki Türkiye’de ilk kez 2003 yılında uygulanmaya başlanmıştır. Bu uygulama ile belirli bir yaşın üzerindeki araçların piyasadan çekilmesi sağlanmış ve yeni araç satışları artmıştır. Ancak bu uygulama 2004 yılında sona ermiştir. 4 Ekim 2010’dan 31 Aralık 2011’e kadar ikinci bir hurda teşviki başlatılmıştır. Bu sefer motorlu araç türü sınırlı tutulmuş ve ağırlığı 3,5 tondan fazla olan yük ve yolcu araçları kapsam dahilinde olmuştur. 2010 ve 2011 yıllarında devam eden teşvikle kaydı silinen araç sayısı bir önceki yıla göre yüzde 73.9 oranında artış göstermiştir. 2012 ve 2014 yılları arasında, belirli model yıllarına ait motorlu araçların hurdaya ayrılması durumunda, belirtilen tarihe kadar motorlu taşıtlar vergisi, faizi, ceza, gecikme zammı ve idari para cezalarının silinmesi yönünde düzenlemeler yapılmıştır. Son hurda teşviki ise 2017, 2018 ve 2019 yıllarında yürürlükte kalmıştır. 2018 ve 2019 yıllarında belirlenen şartları taşıyan motorlu araçların hurdaya çıkarılması halinde, aynı cinsten yeni bir aracın satın alınmasında tahsil edilecek ÖTV miktarından belirlenen tutar kadar indirim sağlanması öngörülmüştür. Ancak, 2019 yılından bu yana hurda araç sahiplerine yönelik herhangi bir ÖTV indirimi uygulanmamaktadır.