Başak Nur GÖKÇAM

Dünya, iklim değişikliğinin yarattığı zorlu süreçlerle yüzleşiyor. Bu krizin etkileri, çevresel bozulmanın yanı sıra ekonomik riskleri de beraberinde getiriyor. Bu bağlamda, sürdürülebilirlik; sosyal sermayeyi artırma, ekonomik büyümeyi canlandırma ve çevresel sürdürülebilirliği güvence altına alma potansiyelini vurgulayan Kültürel Miras Eylem Çerçevesi’nin beş temel ayağından biri olarak öne çıkıyor. Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi (WTCC) verilerine göre küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 11’i turizm faaliyetlerinden kaynaklanıyor. 2050 yılına gelindiğinde ise bu oranın iki katına çıkacağı öngörülüyor. Ancak diğer yandan, turizm sektörü iklim değişikliğinin olumsuz etkileriyle ekonomik anlamda da zarar görüyor. Ülke ekonomilerinin en önemli girdilerinden biri olan turizm sektörünün yeniden canlanması için sürdürülebilir turizm, hedeflere ulaşabilmek ve sahip olunan değerleri gelecek nesillere aktarmak adına büyük bir önem taşıyor. Bu konu, COP29 Bakü’de devletler düzeyinde resmi olarak tartışılan bir mesele haline geldi.

10 kişiden 7’si deneyimi günlük hayatına dahil ediyor

Önümüzdeki 12 ay içinde seyahat edecek insanların dünya genelinde yüzde 75’inin sürdürülebilir turizm fırsatlarını ve olanaklarını araştırarak değerlendirmek istediğini belirten Anadolu Efes Grup Kurumsal İletişim ve İlişkiler Direktörü (CCAO) Selda Susal Saatçi, “Her 10 kişiden 7’si, eğer sürdürülebilir bir turizm deneyimi yaşadıysa, bunu günlük hayatına entegre etmeye başlıyor. Dolayısıyla bu projeler, konuyla ilgili farkındalık yaratma açısından son derece önemli” dedi. Bu farkındalık bilinciyle, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Anadolu Efes işbirliğinde, 17 yıldır ‘Gelecek Turizmde’ programı kapsamında yerel kalkınma modelleri geliştiriliyor. Programın yeni rotası ise Fethiye-İncirköy oldu. Bu bölgede kurulan İncirköy Keçe ve Renkler Atölyesi ile kültürel mirasın korunmasına katkı sağlanırken, kadınlara ve gençlere eğitim fırsatları sunulacağı bilgisine ulaşıldı. Fethiye’nin turizm potansiyeli, deniz-kum-güneşin ötesine geçerek dört mevsime yayılan yeni bir anlayışa dönüşecek.

Belediye binası atölyeye dönüştü

Proje kapsamında Fethiye Belediyesi’ne ait bir bina, yaratıcı bir atölyeye dönüştürüldü. Köylerde yaşayan en az 30 kadına kök boya üretimi, dastar kumaşı dokuma ve keçe üretimi gibi alanlarda eğitimler verilecek. Bu eğitimler sayesinde kadınlar, mesleki beceriler kazanarak ekonomik bağımsızlık elde edecekler. Projeyle ilgili bilgi veren Anadolu Efes Grup Kurumsal İletişim ve İlişkiler Direktörü Selda Susal Saatçi, “Bu atölye ile bölgenin kadim geleneği yaşatılırken, kadınların gelir elde etmesini ve oluşturulan alternatif turizm rotasıyla sürdürülebilir turizm destinasyonu olmasını hedefliyoruz” dedi. Proje ile somut olmayan kültürel miras değerlerinin turizm değerine dönüşmesi ve deneyim turizmiyle daha geniş kitlelerle buluşması amaçlanıyor. UNDP Türkiye Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Büyüme Portföyü İletişim Uzmanı Deniz Şililer Tapan ise, “Bu proje, kırsal bölgenin popüler turizm alanları ile entegrasyonunu sağlayacak, kadınların güçlenmesine katkıda bulunacak ve fırsat eşitliğini destekleyecek” dedi.

Fethiye Kadın Girişimi Üretim İşletme ve Kalkınma Kooperatifi Başkanı Çiğdem Karaca da “Yörük kültürünün doğa ile uyum içindeki geleneksel bilgeliğini geleceğe taşımayı amaçlıyoruz. Bu proje ile ekolojik dengenin korunmasını, kadınların güçlenmesini ve yerel ekonomik döngüye katılımlarını hedefliyoruz. Ayrıca, Fethiye turizmine sürdürülebilir alternatif kültür rotaları ekleyerek, turizmi 12 aya yaymayı planlıyoruz” dedi.

Engelsiz ‘dokuma’

Fethiye İncirköy’de hayata geçirilen projede dikkat çeken hikâyelerden biri de Ayşem Böce Gergerli’ye ait. Ayşem Hanım, bacaklarında protez olduğu için Dastarhane’deki pedallı dokuma tezgâhlarında dokuma yapamıyordu. Ancak proje sürecinde, pedalla çalışmaya engeli olan bireyler için geliştirilen pedalsız dokuma tezgâhı ile artık İncirköy’deki Keçehane Atölyesi’nde dokuma yapabiliyor. Üstelik, proje kapsamında geliştirilen bu özel tezgâhlar sayesinde Tesi adlı ip makinesi girişimi bir şirket haline gelmiş. Projedeki memnuniyetini dile getiren Ayşem Hanım, “Dokuma yapmak bana iyi geliyor ve çok mutluyum. Artık protezim, dokuma yapmama engel değil” dedi.

Atıklar geri dönüşecek

Atölyede üretilen el emeği ürünler, turizm sektöründe yeni bir deneyim rotasına dönüştürülerek ziyaretçilere sunulacak. Dokuma tezgâhlarında üretim deneyimini birebir yaşamak isteyen turistler, bölgenin kültürel değerlerini yakından tanıma fırsatı bulacaklar. Ayrıca, atölyede kırkılan koyun ve keçi yünleri kullanılarak atıkların geri dönüştürülmesi sağlanacak.