Julide Y. GÜRDAMAR

SOCAR Türkiye, “Master Plan” adı verilen kapsamlı bir projeyle, yaklaşık 7 milyar dolarlık yatırım yaparak Petkim’in üretim kapasitesini artırmayı hedefliyor. Petrokimya alanında önemli yatırımlar öngören bu proje kapsamında, ilk fizibilite çalışması tamamlanmış olup, ayrıntılı teknik analizlerin yapılması için Pre-FEED (Ön Uç Mühendislik Tasarımı Hazırlığı) ve ardından FEED (Ön Uç Mühendislik Tasarımı) aşamasına geçilecektir. Proje, yeni petrokimya üretim ünitelerinin kurulumu ve mevcut tesislerin modernizasyonuna yönelik kritik adımları içermektedir.

SOCAR Türkiye ve grup şirketlerinin 2024 yılı değerlendirmesinin yapıldığı bir grup gazeteciyle gerçekleştirilen söyleşide, şirketin uzun vadeli stratejik yatırımlarından biri olan “Master Plan” projesine ilişkin detaylar paylaşıldı.

17 yılda 18,5 milyar dolar yatırım

SOCAR Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Elchin İbadov, 2008 yılında faaliyetlerine başlayan şirketin bugüne kadar toplamda 18,5 milyar doları aşan bir yatırım gerçekleştirdiğini belirtti. İbadov, Türkiye’nin en büyük dış yatırımcısı olan şirketin doğrudan ve dolaylı olarak 10 bin kişiye istihdam sağladığını ifade etti. Geçtiğimiz yıl STAR Rafineri’nin ilk planlı bakım duruşunun tamamlandığını hatırlatan İbadov, bu süreçte kapasite artırımına yönelik çalışmaların yapıldığını vurguladı. “Dolayısıyla rafinerinin kapasitesi yüzde 2,5 arttı. Bu artışla birlikte ham petrol işleme kapasitemiz yıllık 13 milyon tonu geçecek” dedi.

İbadov, Azerbaycan doğal gazını Türkiye ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’na (TANAP) ilişkin de, “Bugüne kadar 73 milyar metreküp doğal gazı taşıdık. Bunun 30 milyar metreküpü Türkiye’de kaldı ve ülkenin ihtiyaçları için kullanıldı. Geriye kalan kısmı ise ihraç edilerek yurt dışına ikmal etme fırsatı bulduk” açıklamasında bulundu.

Finansman 2’nci fazda belli olacak

Petkim “Master Planı” projesi için FEED kararını aldıklarını belirten İbadov, “Petkim’in geleceğini nasıl kurgularız” çalışmaları üzerine uzun yıllar çalıştıklarını ifade etti. Projenin finansmanına ilişkin sorulara yanıt veren İbadov, şunları kaydetti: “Şu an ilk aşamada bizim için önemli olan FEED’in çıkaracağı sonuç. Yaklaşık 7 milyar dolarlık bir yatırım öngörüyoruz, ancak FEED çalışması sonucunda hangi ünitelerin, o ünitelerin hangi ülkelerden alınacağı gibi birçok bileşen belirlenecek. Dolayısıyla, finansman kısmı aslında ikinci fazda ele alacağımız bir konu.” dedi.

“Bu proje için 3 yıl çalıştık”

Petkim’in yüzde 51 hissesine sahip olan SOCAR Türkiye’nin Rafineri ve Petrokimya İş Birimi Başkanı ve Petkim Genel Müdürü Kanan Mirzayev, şimdiye kadar yaklaşık 2 milyar dolarlık yatırım yapıldığını belirterek, “Bu yatırımlar, Petkim’in hem Türkiye hem de global petrokimya pazarındaki büyümesine büyük katkı sağlamıştır” dedi. Mirzayev, “Master Plan” projesinin, yaklaşık 3 yıl süren detaylı çalışmalar ve değerlendirmeler sonucunda ortaya çıktığını ifade etti. Artık projede Pre-FEED sürecine başlayacaklarını duyurdu.

Yeni tesisler 2032’ye kadar üretime geçecek

Kanan Mirzayev, yatırım için detaylı mühendislik çalışmalarına başlanacağını ve 18 ila 24 ay içerisinde nihai yatırım kararı verileceğini belirterek, “İnşaat faaliyetine 2027 yılında başlanırsa ve bu sürecin 4-5 yıl sürmesi beklenirse, yeni tesisler 2031-2032 yılları arasında üretime geçecektir.” dedi. Mirzayev, 50 milyon dolardan fazla harcama gerektirecek detaylı mühendislik çalışmalarının Mayıs ayında başlayabileceğini ifade etti. Mirzayev’in sunumuna göre, Petkim yeni yatırımla birlikte 1.2 milyon ton/yıl kapasiteye sahip etilen tesisinin yanı sıra, 550 bin ton/yıl kapasiteye sahip polipropilen ve 827 bin ton/yıl kapasiteye sahip YYPE/LAYPE tesisi inşa etmeyi hedefliyor. Verilen bilgilere göre, etilen tesisi mevcut tesisin iki katı kapasiteye sahip olacak. Yatırım tutarının nihai yatırım kararı verilmeden kesinleşmeyeceğini vurgulayan Mirzayev, yatırımın “piyasanın yükselişe geçtiği dönemde” devreye gireceğine dikkat çekti. SOCAR yetkilileri, şu anda yüzde 11 olan Petkim’in yurt içi pazar payının, yatırımdan sonra üç katına çıkacağını öngördüklerini belirtti.

Çevre dostu havacılık ürünleri

CEO Elchin İbadov, SOCAR Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma için bir yol haritasının onaylandığını vurgularken, 10’dan fazla sürdürülebilir kalkınma projesinin geliştirildiğini açıkladı. İbadov, “Ana hedefimiz, çevre dostu havacılık yakıtı üretmektir. Bu yakıt, ya yosundan ya da evlerde kullanılan yağlardan elde edilebilir. Bu yönde araştırmalar da devam ediyor.” dedi.

Çalışmalar yeni kapasite artışı getirecek

SOCAR Türkiye’nin Rafineri ve Petrokimya İş Birimi Başkanı ve Petkim Genel Müdürü Kanan Mirzayev, 2022 yılında başlattıkları kapasite ve pazar değerlendirmesi sonucunda, yurt içi pazarda etilen üretimi ve polimerizasyonun en yüksek büyüme potansiyeline sahip ürünler olarak ön plana çıktığını belirtti. Mirzayev, “Yaptığımız Türkiye pazarı çalışmasına göre etilen fabrikamızın kapasitesini iki katına çıkarmanın ve polietilen-polipropilen tesisimizin kapasitesini üç katına çıkarmamızın en uygun yol olduğunu gördük.” ifadelerini kullandı.