Hamide HANGÜL
Son yıllarda hızla artan konut fiyatları ve krediye erişimde yaşanan zorluklar, sıfır konut satışlarının düşmesine neden olmuştu. Ancak yıl bitmeden, kamu ve bazı özel bankaların ilk evini alacaklar için kredi faizlerini %3’ün altına çekmeleri ile birlikte sıfır konut satışları yeniden yükselişe geçti. Tüketiciler, fiyatların faiz indirimi ile tekrar artacağı endişesi ile konuta yönelerek, sıfır satışlarını 74 şehirde artırdı. Geçen yıl aynı dönemde, sıfır konut satışları 65 şehirde gerilemişti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye genelinde geçen yıl kasım ayında 30,472 adet olan sıfır konut satışları, bu yıl aynı ayda %61,7’lik bir artışla 49,274’e yükseldi. En büyük artış %292,6 ile Bartın’dan gelirken, bunu Karaman %250, Gümüşhane %223 ve Kütahya %214 artış ile takip etti. Kasım 2023’te %30,2 oranında gerileyen Ağrı’da da sıfır konut satışları bu yıl kasımda %181,4 artış kaydetti. Ardahan %185,7, Iğdır %181,5, Denizli %125,1, Karabük %110,3, Çankırı %110, Nevşehir %108,7, Uşak %107,5, Erzurum %105,7, Sivas %103,2 ve Ordu %100,5’lik yüksek artış oranlarıyla dikkat çekti.
Sanayi ve Turizm Şehirlerinde Yükseliş
Sanayi ve turizm şehirlerinde de geçtiğimiz yıl gerileyen ilk el satışları, bu yıl aynı ayda önemli bir yükseliş gösterdi. Öğrenci kenti olarak bilinen Eskişehir’de geçen yıl %33,8 gerileyen sıfır konut satışları, bu yıl kasım ayında %93,8 oranında artış gösterdi. Turizm merkezi Antalya’da ise %16,3’lük düşüş yerini %42,9’luk bir artışa bıraktı. Çanakkale’de %41,3, Muğla’da %47,8 ve peri bacaları ile balon turizmiyle ünlü Nevşehir’de ise %108,7’lik bir artış gözlemlendi. Sanayi şehirlerinden Bursa’da, otomotiv ana ve yan sanayine ev sahipliği yapan bu şehirde geçen yıl %20,8 gerileyen ilk el satışları %72,2 oranında arttı. Otomotiv sanayisi ile öne çıkan Kocaeli de %10,1’lik düşüşün ardından %56,3’lük bir artış kaydetti. Tekstil sanayisi ve travertenleriyle yabancı turistlerin ilgisini çeken Denizli’de ise %35,1 gerileyen ilk el satışlar %125,1 oranında yükseldi.
İkinci El Satışlarda Öğrenci Kentlerinde Yüksek Artış
Kasımdaki verilerde 68 ilde düşüş gösteren ikinci el konut satışları, 2024 kasımında 79 şehirde artış gösterdi. En büyük artış %186 ile Hakkari’den gelirken, bu ildeki ikinci el satışları 36 adetken 103 adede yükseldi. Eskişehir %98,6, Erzincan %95,6, Karaman %94,2, Kütahya %91,4, Bayburt %87,9, Bilecik %95,6, İstanbul %85,6, Niğde %84,6, Adana %83,8, Manisa %82,4, Çankırı %81 ve Kocaeli %79,8, Muğla ise %79,5 artış oranlarıyla dikkat çekti. İkinci el konut satışlarını yüksek oranda artıran illerin genellikle sanayi ve öğrenci kentleri olduğu gözlemlendi.
Ankara’da Sıfır Satıştaki Artış Oranı İstanbul ve İzmir’i Geçti
Mega şehir İstanbul’da sıfır konut satışları artsa da, ikinci el satışların gerisinde kaldı. İstanbul’da geçen ay %45,9 artan sıfır konut satışları, ikinci elde ise %85,6’lık bir yükseliş sergiledi. Geçen yıl İstanbul’da sıfır satışları %10,8 ve ikinci el %27,3 gerilemişti. İzmir’de de benzer bir tablo gözlemlenirken, sıfırda %55,2, ikinci elde ise %73,3 oranında artış kaydedildi. Ankara’da ise, İstanbul ve İzmir’in aksine, sıfır konut satışları ikinci el satışları geride bıraktı ve %107,8’lik bir artış gösterdi. İkinci eldeki artış oranı ise %72,6’da kaldı.
7 Şehirdeki Düşüşe İkinci El Satışlarla Doping
Bu yıl kasım ayında sıfır konut satışları yalnızca 7 ilde düşüş gösterdi. Buna göre, sıfır konut satışları Bayburt’ta %34,1, Bingöl’de %46,8, Burdur’da %3, Kilis’te %6,8, Muş’ta %8,8, Osmaniye’de %42,3 ve Tunceli’de %2,8 oranında gerilediği belirlenmiştir. Yine, sıfır satışların düştüğü bu illerde, ikinci el satışları yükselişini korudu. İkinci el satışları Tunceli’de %16,4, Osmaniye’de %69,4, Muş’ta %37,8, Kilis’te %23,3, Burdur’da %60,5, Bingöl’de %17,7 ve Bayburt’ta %87,9 artış gösterdiği tespit edilmiştir.