Dünyada Gıda İsrafı: Kritik Bir Sorun

Dünya genelinde gıda israfı, son yıllarda alarm verici bir seviyeye ulaştı ve bu durum, milyonlarca insanın gıda krizine maruz kalmasına yol açmakta. Birleşmiş Milletler’in raporlarına göre, yıllık üretilen gıdanın yaklaşık üçte biri, çeşitli nedenlerle israf edilmektedir. Bu, dünya genelinde yaklaşık 1,3 milyar ton gıdanın çöpe gitmesi demektir. Gıda israfının bu kadar büyük bir boyuta ulaşmasının sebepleri arasında; üretim fazlası, lojistik sorunlar, ambalajlama hataları ve tüketici alışkanlıkları yer almaktadır.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine dayanarak, dünya genelinde bir kesim obezite ile mücadele ederken, 828 milyon insan açlıkla başa çıkmaya çalışmaktadır. Uzmanlar, gıda israfını azaltmak için tüketici eğitimi sağlamanın ve yiyecekleri daha verimli kullanmanın önemini vurgulamaktadır. Bu konuda herkesin sorumluluk alması gerektiğini belirten Doç. Dr. Emre Hastaoğlu, “Dünyada en çok ekmek israf eden üçüncü ülke olmamızın en büyük nedeni bilinçsiz davranmamızdır. Gıda israfını azaltmanın en etkili yollarından biri, planlı ve bilinçli alışveriş yapmaktır. Bu alışveriş listesi hazırlanırken, bütçemize uygun ve gerçekten ihtiyacımız olan ürünleri, ihtiyaç kadar almalıyız” şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.

Yılda 1.3 Milyar Ton Gıda İsrafı

Hastaoğlu, dünya genelinde üretilen gıdanın üçte birinin israf edildiğini belirterek, “Gıda, gezegenimizle kurduğumuz en önemli bağdır. Gıda israfı, tüketilebilir düzeydeki gıdanın ya tüketilmez hale gelmesi ya da son kullanma tarihinin geçmesi ile birlikte insanların tüketemeyeceği bir aşamaya gelmesi demektir. 2023 yılında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün açıkladığı rapor doğrultusunda, yılda 1.3 milyar ton gıda israf edilmektedir. Ülkemizde ise günde 4.3 milyon adet ekmek israf edilmektedir. Genel olarak bakıldığında, dünyada üretilen gıdanın üçte birinin israf edilmesi, oldukça büyük ve ciddi bir oran teşkil etmektedir. 2050 yılına gelindiğinde, dünya nüfusunun artışı ile gıda ihtiyacının yüzde 60 oranında artması öngörülmektedir. Eğer gıda israfının yarısını bile önleyebilirsek, 2040-2050 yıllarında yaşanması muhtemel gıda savaşlarının önüne geçebiliriz” ifadelerini kullanmıştır.

İsrafı Azaltmanın Yolu: Planlı Alışveriş

Gıdaya kolay ulaşmanın, gıda israfına neden olduğunu belirten Hastaoğlu, “Eskiden bu kadar çeşitli gıda ürünlerine ve miktarına kolay erişim sağlayamıyorduk. Gıda israfını azaltmanın en temel yolu, bilinçli tüketimdir. Bizler, ekmek yere düştüğünde onu öpüp başımızın üstüne koyan bir toplumken, dünyada en çok ekmek israf eden üçüncü ülke olmamızın en büyük nedeni, bilinçsizliğimizdir. Gıda israfını önlemenin en önemli etkeni, yiyeceklerin tekrar kullanılabilir olduğunun aile bireyleri tarafından bilinmesidir. Örneğin, bugün pişirdiğimiz pilav artarsa, yarın bunu kadınbudu köfteye dönüştürebiliriz. Günümüzde yaşanan açlığın sebebi, yetersiz gıda üretimi değil, gıdanın yetersiz ve dengesiz dağılımıdır. Dünyanın bir kısmında obezite ile mücadele edilirken, diğer kısımda açlıkla mücadele edilmektedir. Gıda israfını azaltmanın bir diğer yolu da planlı ve bilinçli alışveriş yapmaktır. Özellikle Ramazan ayında bu durum daha da önem kazanmaktadır. Açken alışveriş yapmamak, ihtiyacımız olmayan yiyecekleri gereksiz yere almamızı engelleyecektir. Alışverişe çıktığımızda bir liste oluşturmalıyız. Bu listeyi yaparken, bütçemize uygun ve gerçekten ihtiyacımız olan ürünleri, ihtiyaç kadar almamız gerekmektedir” şeklinde değerlendirmelerde bulunmuştur.