Türkiye’de Konut Piyasasında Balon Riski ve Bölgesel Farklılıklar

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) verileri ışığında hazırlanan kapsamlı analiz, pandemi sonrası dönemde tüm bölgelerde konut fiyatlarındaki balonların oluşmaya başladığını ve bu balonların sıkı para politikalarıyla birlikte zayıflamaya veya gerilemeye başladığını ortaya koydu. BETAM’ın yayımladığı detaylı araştırma notunda, 2010 Ocak – 2025 Mart dönemine ait bölgesel konut fiyat endeksi verileri, enflasyondan arındırılmış şekilde analiz edilerek, fiyatlarda yaşanan reel artışların sürdürülebilirlik düzeyleri incelendi.

Çalışma, özellikle balon oluşturan bölgelerin tespiti ve bu bölgelerdeki fiyat hareketlerinin potansiyel riskleri hakkında önemli bilgiler sunuyor. Buna göre, konut fiyatlarında gözlemlenen artışların bazı bölgelerde yeni bir balon riski taşıdığı ve bu bölgelerin sürdürülebilir seviyelerin çok üzerinde hareket ettiği tespit edildi.

Bölgesel Balon Durumları ve Sürdürülebilirlik Analizi

BETAM’ın değerlendirmesine göre, Türkiye genelinde 19 bölgeden yalnızca ikisinde konut balonunun halen devam ettiği gözlemleniyor. Bu bölgeler, İlk olarak Doğu Anadolu bölgesini kapsayan ve Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır gibi illeri içeren TRA bölgesi ile birlikte, Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan ve Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri illerini kapsayan TRB bölgesi olarak sıralanıyor.

Diğer bölgelerde ise konut fiyatlarındaki balonların gerilemeye veya sönmeye başladığı, piyasanın düzenli bir dengeye yaklaştığı ifade ediliyor. Bu durum, merkez bankası ve diğer iktisadi aktörler için önemli bir uyarı niteliği taşıyor.

Politika Yapıcılar İçin Kritik Uyarılar ve Öneriler

BETAM’ın açıklamasında, konut piyasasının ekonomik politika tasarımı açısından oldukça kritik bir alan olduğunu vurgulandı. “Bu piyasada oluşabilecek fiyat balonlarının erken tespiti ve gerekli müdahalelerin zamanında yapılması, toplumun refah seviyesinin korunması ve ekonomik istikrarın sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır”

Özellikle, balonların erken tespiti ve riskli bölgelerde alınacak uygulamalar ile piyasa dengeleri korunabilir. Bu bağlamda, merkez bankası ve ilgili kurumların gelişmiş bölgesel analizler yapması, politikaların bu verilere göre şekillendirilmesi büyük önem taşıyor.

Sonuç olarak, konut piyasasındaki hareketlerin yakından izlenmesi ve balon risklerinin zamanında tespit edilmesi, hem ekonomik istikrar hem de toplum refahı açısından kritik bir gerekliliktir.