Mehmet Hanifi GÜLEL’in Açıklamaları

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 2024-2025 sezonu için kabuklu fındık alım fiyatlarını belirledi. Bu fiyatlar, levant kalite için kilogram başına 130 lira, Giresun kalite için ise 132 lira olarak açıklandı. Geçtiğimiz yıl kabuklu fındık alım fiyatları, yüzde 50 sağlam iç fındık esasına göre; Giresun kalite için kilogramda 84 TL, levant kalite için 82,5 TL ve sivri kalite için 80 TL olarak belirlenmişti. Bu yılki fiyat artışı, önceki yıla göre yüzde 57,5 olarak dikkat çekiyor ve tarım ürünleri arasında en yüksek açıklanan fiyat olarak kaydedildi. Dolar bazında ise bu fiyat, yaklaşık 4 dolar ile şimdiye kadar açıklanan en yüksek rakam konumunda.

Rekolte tahminleri ise 2024’te yüzde 14’lük bir artışla 738 bin 931 tona ulaşması bekleniyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, bu fiyatlar, hasat dönemi öncesinde fındık üreticilerinin depolama ve finansman ihtiyaçlarını karşılamak, ayrıca pazarlama kaynaklı olabilecek sıkıntıları gidermek amacıyla belirlenmiştir. Bu doğrultuda, 2024-2025 sezonu kabuklu fındık alım fiyatları, yüzde 50 sağlam iç fındık esasına göre; levant kalite için kilogram başına 130 lira, Giresun kalite için kilogram başına 132 lira olarak belirlenmiştir.

Bakanlığın üreticilere sağlayacağı alan bazlı destek ile birlikte mazot ve gübre desteği göz önüne alındığında, levant kalite için ortalama fiyat kilogram başına 133 lira, Giresun kalite için ise 135 lira olacaktır. Yüksek randımanlı fındık için (50 randımanın üzerindeki her 1 randıman için) kilogram başına 1,3 lira ilave fiyat uygulanacaktır. Üreticiler, 12 Ağustos’tan itibaren TMO iş yerleri ve e-Devlet üzerinden randevularını alabilecek ve kabuklu fındık alımı 19 Ağustos’ta başlayacaktır.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, fındık alım fiyatları hakkında bir soru üzerine, fındığın önemli bir ihracat kalemi olduğunu ve fiyatın hem yurtdışı rekabet hem de yurtiçindeki maliyetler dikkate alınarak açıklandığını belirtti.

Doğu Karadeniz’deki Fiyat Beklentileri

Doğu Karadeniz özelinde incelendiğinde, açıklanan fiyatların beklentilerin altında kaldığı ifade edilmektedir. Altınordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça, Batı Karadeniz’deki üreticiler için özellikle Samsun, Sakarya, Düzce ve Kocaeli bölgelerindeki üreticiler için iyi bir fiyat olduğunu aktardı. Akça, açıklanan fiyatın yaklaşık 4 dolara denk geldiğini ve geçen yıl taban fiyatın 2,9 dolar olduğunu kaydetti. “Genel itibarıyla iyi bir fiyat gibi görünse de, Doğu Karadeniz’de en büyük girdi maliyeti işçilik maliyetidir. Batı Karadeniz’de makineli tarım ile kıyasladığımızda maliyetler bizim için yüzde 40 daha düşük” dedi.

Perşembe Ziraat Odası Başkanı Arslan Soydan ise belirledikleri maliyetlerin üzerinde bir fiyat açıklandığını belirterek, bu durumun üreticileri memnun etmediğini ifade etti.

Rekabet ve Fiyat Analizi

Açıklanan fındık fiyatını değerlendiren Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Osman Sabır, fiyatın tarihindeki en yüksek dolar fiyatı olduğunu belirterek, levant kalite için 3 dolar 92 cent’e denk geldiğini ifade etti. Sabır, “Bu yıl geçen yılki gibi bir hareket olacağını düşünmüyorum. Verilen fiyat bana göre taban değil, tavan fiyat oldu. Ayrıca, bu fiyat stratejik bir ürün olan Türk fındığının dünya pazarlarında pazarlamasında rekabet kaybına sebep olabilir. Rakip ülkelerimiz İtalya, Şili ve ABD gibi ülkelerde işçilikten dolayı üretim maliyetleri hızla artıyor. Üretim maliyetleri 1 doları aşmıyor ki bu da tarımda büyük bir kâr demektir. Üretimin desteklenmesiyle birlikte, uzun vadede Türk fındığının dünya pazarlarındaki payı yüzde 50’lere gerilerse, o zaman fiyatı biz dikte edemeyiz, fiyatı onlar bize dikte ederler. Rekabet için fiyatı dikkatlice değerlendirmek gerekiyor” dedi.