Ali YILDIRIM

Türkiye ekonomisi, uzun bir süredir yüksek enflasyonla başa çıkma mücadelesi veriyor. Seçimlerin ardından ekonomi yönetimindeki değişikliklerle birlikte, hem enflasyonla hem de fahiş fiyatlarla mücadele çabaları artış gösterdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz artırımlarıyla birlikte enflasyon üzerindeki baskı giderek yükselirken, ilk olumlu haber, İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) hesapladığı İstanbul Üreticiler Geçinme Endeksi’nden geldi. Uzmanlar, İstanbul’daki enflasyon oranlarının beklenenden daha iyi olduğunu belirtirken, fahiş fiyat ve asgari ücret etkisinin de etiketlere yansımadığını vurguladı.

İstanbul’da Aralık ayında, bir önceki aya göre perakende fiyatlar %1,74, toptan fiyatlar ise %0,82 oranında artış gösterdi. Enflasyonun düşük çıkmasında Ticaret Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı’nın fahiş fiyat denetimlerinin etkili olduğu ifade edildi.

Fiyat Denetimleri Etkili Oldu

Fahiş fiyatlarla mücadelesini sürdüren Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı, denetimlerine kararlılıkla devam etti. Bu süreçte birçok işletmede düzenli olarak fiyat kontrolleri gerçekleştirildi ve kurallara uymayan işletmelere cezalar uygulandı. Fiyatların açıklanan %30’luk asgari ücret zammından daha fazla artacağı tahmin ediliyordu. Ancak İTO verileri, asgari ücret artışı karşısında fiyatların çok da değişmediğini gösterdi. Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, asgari ücretin enflasyona etkisiyle ilgili olarak, “Sapma beklemiyoruz. 2025’te güçlü bir dezinflasyon sürecini sürdüreceğiz” açıklamasında bulundu.

İstanbul Yıllık %55 ile Kapattı

İstanbul’da Aralık 2024’te, perakende fiyatlar bir önceki aya göre %1,74, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise %0,82 oranında artış gösterdi. İTO endeksi, geçen yılı %55,27 ile tamamladı. Toptan Eşya Fiyatları Endeksi de %40,64 olarak kayıtlara geçti. Aralık 2024’te perakende fiyatlarda bir önceki aya göre; konut harcamaları grubunda %4,55, kültür eğitim ve eğlence harcamaları grubunda %2,34, ev eşyası harcamaları grubunda %1,13, giyim harcamalarında %1,05, gıda harcamaları grubunda %0,93, ulaştırma ve haberleşme harcamaları grubunda %0,77, sağlık ve kişisel bakım harcamaları grubunda %0,54, diğer harcamalar grubunda ise %0,15 artış gözlemlendi.

Türkiye Beklentisi %2’nin Altında

Aralık 2024’te toptan fiyatlarda, bir önceki aya göre; mensucat grubunda %4,26, inşaat malzemeleri grubunda %2,87, yakacak ve enerji maddeleri grubunda %2,74, kimyevi maddeler grubunda %1,35, gıda maddeleri grubunda %1,18 ve madenler grubunda %0,48 artış; işlenmemiş maddeler grubunda ise %3,61 azalış izlendi. Yarın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Aralık ayı enflasyon verileri açıklanacak. Ekonomistlerin tahminlerine göre, anket sonuçlarında %2’nin altında bir oran bekleniyor. Ankete katılan ekonomistlerin Aralık ayı enflasyon beklentileri ortalama %1,61 oldu. Ekonomistlerin Aralık ayı için enflasyon beklentileri %1,10 ile %1,96 aralığında yer aldı. Ekonomistlerin bu beklentileri doğrultusunda, bir önceki ay %47,09 olan yıllık enflasyonun %45,21’e inmesi öngörülüyor.

TÜİK Verisi İTO Kadar Gelirse Enflasyon %45 Olacak

Verileri değerlendiren ekonomistler, İTO enflasyonunun aylık %1,7, yıllık ise %55,3 olarak geldiğini aktardı. Ekonomistlerin değerlendirmesine göre, “TÜİK yıllık enflasyonunun da İTO gibi 2,72 puan gerileyerek %44,37 olması için aylık enflasyonun %1,0 olması gerekiyor. Eğer TÜİK aylık enflasyonu, İTO’nun %1,74 değerine yakın bir seviyede olursa, yıllık enflasyon bu durumda %45,4 olur.”

“Sert Bir Düzeltmeye İhtiyaç Yok”

Sosyal medya hesabı üzerinden paylaşım yapan ekonomist Ali Hakan Kara, “Bir dönem resmi enflasyon ölçümüne dair sorunlar yaşandığı için reel kur hesaplamalarında İTO endeksini kullanıyorum. Endeks son yıllarda belirgin değerlenme gösterse de (ekonomi politikalarında ciddi bir hata yapılmadığı varsayımı altında) sert bir düzeltme ihtiyacına işaret etmiyor” açıklamasında bulundu. Ekonomist Şenol Babuşcu, dün gelen veriye ilişkin olarak, “Yılın ilk gününde 2024 yılı Aralık için ilk enflasyon açıklaması İTO’dan geldi. İTO enflasyon açıklaması: Aralık ayı %1,74, yıllık ise %55,27” şeklinde konuştu.

“Cuma Günü İçin İlk Yeşil Işık Yandı”

Ekonomist Emrah Lafçı, İTO enflasyonunun aylık %1,74, yıllık ise %55,27 geldiğini belirterek, “Sürpriz bir durum yok. Cuma günü açıklanacak TÜFE’nin aylık beklentisine yakın bir oran bekleniyor” dedi. Analist Atilla Uçan ise sosyal medya üzerinden, “İTO verisi oldukça olumlu geldi. Normal şartlarda beklenenin üstünde bir enflasyon verisiyle karşılaşmamız bekleniyordu, ancak bu sefer beklentilerle uyumlu bir rakam geldi. Cuma günü beklenti altında bir enflasyon verisi için ilk ışık yanmış durumda” yorumunu yaptı.