Giriş ve Genel Değerlendirme

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Sayın Fatih Karahan, Boğaziçi Üniversitesi tarafından düzenlenen ve finans sektörünün önemli temsilcilerini buluşturan Finans Zirvesi 2025 kapsamında yaptığı konuşmada, ülkemizin ekonomik ve finansal istikrarını güçlendirmeye yönelik önemli mesajlar verdi. Konuşmasında, son dönemlerde yaşanan piyasa hareketliliklerine karşı alınan önlemlerin kararlılıkla sürdürüleceğinin altını çizdi ve önümüzdeki dönem için para politikası duruşunun temel ilkelerini açıkladı.

Para Politikasında Kararlılık ve Alınan Önlemler

Mart ayındaki finansal piyasalardaki dalgalanmalara karşı proaktif ve etkili tedbirler aldıklarını ifade eden Karahan, bu önlemlerin dezenflasyon sürecini desteklemeye ve fiyat istikrarını sağlamaya yönelik olduğunu vurguladı. Önümüzdeki dönemlerde de, para politikası araçlarının etkin kullanımını sürdürerek, ekonominin sürdürülebilir büyümesini ve finansal istikrarı koruma amacını güttüklerini belirtti.

Gelişmekte Olan Ülkelerde Para Politikası Yaklaşımları

Gelişmekte olan ülkelere özgü para politikası uygulamalarına değinen Karahan, küresel finansal döngülerin giderek daha belirsiz ve volatile hale geldiği bir ortamda merkez bankalarının çeşitli araçlar kullanarak finansal istikrarı desteklemeye çalıştığını açıkladı. Özellikle, 2008–2009 küresel finansal krizinden sonra merkez bankalarının faiz oranlarının yanı sıra makroihtiyati politikaları da aktif biçimde kullandığını hatırlattı. Bu bağlamda, gelişmekte olan ülkelerin tek araçlı değil, çok araçlı ve esnek politika bileşimleriyle hareket etmesi gerektiğini vurguladı.

Türk Lirası ve Para Politikası Araçları

Türkiye’de ise, temel para politikası aracı olan politika faizinin yanı sıra, makroihtiyati önlemlerle desteklenen çeşitli araçlar kullanmaya devam ettiklerini belirtti. Bu araçlar şu şekilde özetlenebilir:

Mevduata ilişkin düzenlemeler ile Türk Lirası mevduat payını artırma ve KKM (Kur Korumalı Mevduat) uygulamasını kademeli olarak azaltma hedefleri;
Kredi büyümesini kontrol altına almak amacıyla kredi talebine yönelik alınan sıkılaştırıcı önlemler;
Likidite yönetimi kapsamında, sistemdeki fazla Türk Lirası likiditesini kontrol altına alma adımları.

Konuşmasında, bu araçların kararlı ve etkin bir şekilde kullanılmaya devam edeceğine vurgu yaptı.

Finansal Piyasalarda İstikrar ve Döviz Talebi

Finansal piyasalarda etkin işleyişin korunması amacıyla, piyasa kuralları çerçevesinde ve proaktif bir biçimde para politikası araçlarının kullanıldığını belirten Karahan, özellikle likidite koşullarını yakından izleyerek, etkili likidite yönetimi stratejileri uygulamaya devam edeceklerini söyledi. Ayrıca, “Döviz talebinin yüzde 70’i yurt dışı kaynaklı” ifadesiyle, döviz piyasasında oluşan talebin büyük bölümünün yurtdışından geldiğini ve bunun finansal istikrar açısından önemli bir gösterge olduğunu vurguladı.

Mevduat ve Finansal İstikrar Göstergeleri

Son 12 ayda, KKM hesaplarından döviz geçiş oranının %14,5 seviyesinde gerçekleştiğini ve KKM bakiyesinin azalışının, finansal istikrar açısından olumsuz bir risk oluşturmadan sürdüğünü dile getirdi. Ayrıca, toplam Türk Lirası mevduatın payının %58 seviyesinde olduğunu ve bu oranın tarihsel ortalamalara yakın seyrettiğini belirtti. Yurt içi talebin ılımlı seyrettiğine işaret eden Karahan, döviz talebinin önemli bir bölümünün yurtdışından geldiğine dikkat çekti ve bu durumun fiyat istikrarı açısından önemli olduğunu ifade etti.

Enflasyon ve Fiyat İstikrarı

Enflasyonun seyri ve beklentilere ilişkin değerlendirmelerde bulunan Karahan, gerek kullanılan göstergelerin ortalaması gerekse tahmin performansı açısından, yıllık enflasyonun %30’un biraz üzerinde olduğunu ve dezenflasyon sürecinin devam ettiğine işaret etti. Gıda fiyatlarında görülen gelişmelere de değinen Karahan, ramazan ayı etkisiyle mart ayında artışın gözlemlendiğini, ancak nisan ayında daha ılımlı bir artış kaydedildiğini söyledi. Ayrıca, geçen ay yaşanan zirai don olayının, özellikle meyve ve işlenmemiş gıda fiyatlarına yukarı yönlü riskler oluşturduğunu vurguladı.

Enflasyon Beklentileri ve Para Politikasının Rotası

Enflasyon beklentilerinin dezenflasyon patikasının üzerinde seyretmeye devam ettiğine dikkat çeken Karahan, para politikasında sıkı duruşun sürdürüleceğinin altını çizdi. Belirsizliklerin yüksek olduğu bu ortamda, ihtiyatlı ve kararlı bir para politikası uygulamasının, fiyat istikrarını sağlamanın temel yolu olduğunu belirtti. Enflasyonun kalıcı şekilde düşürülmesi ve fiyat istikrarının sağlanması amacıyla, sıkı para politikası duruşunun kararlılıkla devam edeceğini ifade etti.

Sonuç ve Temel Mesajlar

Karahan, konuşmasının sonunda, fiyat istikrarının sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refahın artması için temel ön koşul olduğunu vurguladı ve enflasyonu, belirledikleri ara hedefler ve politikalar çerçevesinde, kararlı adımlarla düşürmeye devam edeceklerini belirtti. Ayrıca, dezenflasyon sürecinin başarıyla yönetilmesi için, tüm politika araçlarının uyum içinde ve kararlılıkla kullanılmaya devam edileceği mesajını verdi.