Recep ERÇİN: Türk Mücevher Sektörünün Sorunları

Türk mücevher sektörü, Antalya’da düzenlenen “Turkish Jewellery” etkinliğinde bir araya geldi. Mücevher İhracatçıları Birliği (MİB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ayhan Güner ve MİB Yönetim Kurulu Üyeleri, altın kotası nedeniyle yurt içinde artan fiyatlardan yararlanmak isteyenlerin yaptığı altın kaçakçılığını gündeme taşıdı. İhracatçıların iddialarına göre, aylık 8 ton altın ithal ediliyorsa, bunun en az 3 katı kadar kaçak altın ülkeye girmektedir.

İhracatçılar, “Boynuna gerdanlığı takıyor. Bulgaristan’dan gelip burada satıyor” şeklinde açıklamalarda bulunarak, altın kotası nedeniyle müşteri kaybettiklerini vurguladılar.

Üretici Batarken, Aracı Kazanıyor

Kuyumcukent’teki atölyelerin yarısının kapandığını belirten MİB Başkan Yardımcısı Ayhan Güner, “1500-2000 atölye var. Küçükler altına ulaşamıyor. Aracı kurumlar, altın farkı nedeniyle aylık 30 milyon dolar ek kazanç sağlıyor. Bu durum değişmeyecekse, Kuyumcukent’in yarısı battı demektir. Büyük ölçekliler ayakta kalabilir ama küçükler için bu mümkün değil. İç pazarda altın farkının önemi yok. Satın alan bunu hissetmiyor ki. Geçen gün Meksika’ya giden önemli bir firma, fiyat farkı yüzünden 68 kilo ihracat siparişi veremediği için özür dilemeye gitmek zorunda kaldı. 6 bin dolara 1 kilo işçilik yapıyor. 4 bin dolar fark var. 10 bin dolara mı satacak? İtalyanları ayağımızın altına almıştık. İtalya’dan 5 milyar dolar ithalat yaptık. Kota öncesi bu rakam 350 milyon dolardı” şeklinde bilgi verdi.

Körfez Müşterisi Kaçtı

Kuyumcukent’in alışveriş merkezi kısmına daha önce Arap toptancıların gelerek sipariş vermesi ile burada üretimin arttığını belirten Ayhan Güner, ancak kota uygulaması nedeniyle Körfez müşterisinin buradan çekildiğini ifade etti. “Altın farkından dolayı çalışamaz hale geldiler. Bu ülkeler burayı terk etti. Atölyeler kapandı. Dubai’den gelen Arap toptancılar şimdi geri döndüler. 8-10 sene önce bunları buraya çekmek için sistemi öyle kurmuştuk. Özbekistan, Dubai, Mısır’a gidiyorlar. Birkaç yıl sonra bu kaybı daha net hissedeceğiz. Esas, sahip olduğumuz know-how gidişatında. Kuyumcuda müşteri gittiğinde, 4 seneden önce geri gelmez. İstihdam en az yüzde 40 düştü” dedi.

Güner, kendi ihracatının neredeyse sıfırlandığını belirtirken başka bir MİB Yönetim Kurulu Üyesi, “Sıkıntı varsa kontrol etsinler. Ben 150 adam çalıştırıyorum. Hepsi kayıtlı. İstihdamda ciddi kayıp var” ifadelerini kullandı.

Dünyada Böyle Bir Şey Yok

MİB Yönetim Kurulu Üyeleri, “Mücevherde adeta kapalı kambiyo rejimine geçildiğini” ifade ederek, şu bilgileri paylaştılar: “MASAK’a da bildirildi. Yurt dışından müşteri geldiğinde, şirket olduğuna dair konsolosluktan belge alması gerekiyor deniyor. Ancak MASAK diyor ki; müşteri geldi, nüfus kağıdını vermedi, bize şikayet edeceksiniz; 180 bin TL ve üzeri alışveriş için ama iki bilezik bedeli o. Önceden 75 bindi, 180’e çıkarıldı. 180’den sonra bildirim istiyor. Nüfus kağıdı, adres. Biz bunları MASAK’a bildirsek, sistem kilitlenir. Dünyada böyle bir uygulama yok. Fatura kesiliyor. Şirketin ortaklık yapısını istiyorlar. Yurt dışından alışveriş ettiğin şirketten 6 ayda zor randevu alıyoruz, nasıl ortaklık yapısı belgesi isteyelim… Bu durum içeriye satış yapana yaradı. Sekiz ayda 3-5 şirket paraya para demediler. Bu kadar ihracatın yaptığı ciroyu bir saatte yapıyorlar.”

Tekstilci Altın Getirebiliyor, Mücevherci Getiremiyor

MİB Başkan Yardımcısı Ayhan Güner, “Biz artık hiçbir şey talep etmiyoruz. Biz fabrika ayarlarına geri dönmek istiyoruz” mesajını verdi. “Üretimde dünya lideriydik ve çok güzel bir sistem kurmuştuk. Sistemin yüzde 40’ı yurt dışına gidiyor. Bugüne kadar 100 istekte bulunduk, sadece biri kabul edildi. Tekstilciler, ihracat bedeli karşılığında altın getirebiliyor; kuyumcular getiremiyor. Özbekistan bizden ithalatı kapattı. Bazı firmalar oraya taşındı. Herkes teşvikle üretim çekmeye çalışırken, biz bu sektöre ihtiyacımız yok, diyoruz” dedi. Güney Amerikalıların, kota uygulaması nedeniyle Antalya’daki fuara daha az katılım gösterdiğini belirten Güner, “Burada 500’ün üzerinde katılımcı firma ve bine yakın ziyaretçi var. Rusya, Türk Cumhuriyetleri, Ortadoğu, Doğu Avrupa ve Güney Amerika’dan gelenler ağırlıkta” ifadelerini kullandı. Sohbet esnasında bir ihracatçı, “ABD’deki fuardan çekildik. Çünkü aldığım siparişlerden zarar yazdım” dedi.

Mücevher Sektörü Başkanı’nı Geri İstiyor

Mücevher İhracatçıları Birliği (MİB) Yönetim Kurulu Üyeleri, “Ankara’dan başkanımızı talep ediyoruz” açıklamasını yaptı. Antalya’da düzenlenen fuarda sohbet ettiğimiz MİB Yönetim Kurulu Üyeleri, “Bizim Ankara’dan sektör olarak hiçbir talebimiz yok. Biz Başkanımızı (Burak Yakın) istiyoruz. Burak Başkan’dan, 2021’de hesabına para gönderilerek bunun karşılığında altın isteniyor. Burak Başkan’a bu altını benim ofise gönderir misin diyorlar. Teslim alınıyor, imza atılıyor. Teslim fişi var. İmza var. Şimdi diyor ki, ben teslim almadım. MASAK denetiminde olan bir şirketin patronu böyle bir suçlamayla karşı karşıya kalıyor. Toplam 8,2 milyon TL’den söz ediyoruz. Bununla ilgili bir şikayet için tutuklanıyor. Adamın tonlarca altın satışı var. Suçlamaların tutuklama gerektirecek nitelikte olmadığını düşünüyoruz” dediler. MİB Başkanı Burak Yakın, geçen hafta düzenlenen bir operasyon kapsamında önce gözaltına alınmış, daha sonra tutuklanmıştı. Yakın’ın avukatları karara itiraz etmişti.