Tarım ve Orman Bakanlığı, “Türk Gıda Kodeksi Tereyağı ve Sadeyağ Tebliği“ni Resmi Gazete‘de yayımlayarak yürürlüğe soktu. Bu tebliğ ile birlikte, tereyağı ve sadeyağ ürünlerinin, teknik ve hijyenik standartlara uygun bir şekilde üretilmesi, saklanması, ambalajlanması, depolanması, taşınması ve pazarlanması için gerekli ürün özellikleri belirlenmiştir.

Yeni düzenlemeye göre, çeşnili tereyağı, sadeyağ, süt yağı, tereyağı ve yayık tereyağı gibi ürünlerde kullanılacak süt ve yoğurt, ilgili yönetmeliklere uygun olmalıdır. Bu ürünlerin kendine özgü tat, koku, görünüm ve yapıda olması ve ayrıca “peroksidaz testine” negatif reaksiyon vermesi gerekmektedir.

Üretim sürecinde, teknoloji gereği tipik tat ve aromaların elde edilmesi için “starter kültür” kullanılması mümkündür. Tereyağında ağırlıkça en fazla yüzde 2 tuz bulunabilecektir. Tuzdan gelen kuru madde miktarı, süt yağsız kuru madde miktarından ayrı olarak değerlendirilecektir. Tuz eklenmeyen tereyağı, ağırlıkça en az yüzde 82 süt yağı, en fazla yüzde 2 yağsız süt kuru maddesi ve en fazla yüzde 16 su içermelidir. Tuz eklenmiş veya çeşnili tereyağı ise, ağırlıkça en az yüzde 80 süt yağı, en fazla yüzde 2 yağsız süt kuru maddesi ve en fazla yüzde 16 su içerebilecektir.

Çeşnili tereyağında, taklit ve tağşişe neden olabilecek herhangi bir çeşni maddesi kullanılması yasaklanmıştır. Ayrıca, sadeyağa ve çeşni maddesi bulunmayan tereyağına aroma verici eklenmesi de mümkün değildir. Tebliğ kapsamındaki tereyağı çeşitlerine manda sütü ve yoğurt aromaları gibi süt ve süt ürünleri aroma vericileri eklenemeyecektir.

Etiketleme Düzenlemeleri

Bu ürünlerin etiketlerinde, gıda adının temel görüş alanında yer alması zorunludur. Tuz eklenmemiş tereyağında “tuz ilave edilmemiştir” ifadesinin etikette belirtilmesi, tuz eklenmiş tereyağının içerdiği tuz oranının etiketin içindekiler bölümünde ağırlıkça yüzde olarak belirtilmesi gerekecektir. Ayrıca, etiketin temel görüş alanında “tuzlu” veya “tuz ilave edilmiştir” ifadesinin yer alması zorunludur.

Çeşnili tereyağında kullanılan çeşni maddesi ve miktarı da gıda adıyla birlikte temel görüş alanında belirtilmelidir. Eğer ürün üretiminde tek bir hayvan türüne ait süt veya krema kullanıldıysa, bu hayvan türünün adı etikette açıkça belirtilmelidir. Farklı hayvan türlerine ait sütlerin veya kremaların karıştırılması durumunda, sütün elde edildiği türlerin adları, gıdanın adının yanında “inek, koyun, keçi ve manda sütlerinden/kremalarından üretilmiştir” şeklinde bildirilecektir. Ancak, bu ürünlerin etiketlerinde inek, koyun, keçi ve manda gibi türlere ait görsellere yer verilemeyecektir. Tüketici algısını yanıltacak ifadeler ve görsellerin kullanılması yasaklanmıştır.

Tüketicinin Korunması ve Haksız Rekabetin Önlenmesi

Bakanlıktan edinilen bilgilere göre, bu tebliğ, tereyağına ilişkin ek etiketleme kuralları belirleyerek tüketicilerin korunması ve haksız rekabet ile taklit ve tağşişin önlenmesi amacıyla güncellenmiştir. Önceki mevzuatta yer alan “yarım yağlı tereyağı“, “dörtte üç yağlı tereyağı” ve “%….” süt yağı esaslı sürülebilir ürünlerin kaldırılması, tereyağının ülke için önemli bir geleneksel ürün olması, günlük diyette yaygın tüketilmesi sebebiyle, yağ oranı ile tüketiciyi yanıltıcı ürünlerin engellenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, tebliğde atıf yapılan diğer mevzuatların isim ve tarihleri güncellenmiş, ürün isminin temel görüş alanında yazılması zorunlu hale getirilmiştir.