Nagihan KALSIN

Ticaret Bakanlığı, sağlıksız ürünlerin kontrolsüz bir şekilde yurtiçine girişini önlemek amacıyla getirdiği düzenlemelerin önemini bir kez daha vurguladı. Yurtdışından e-ticaret kapsamında yapılan alışveriş limitini düşüren ve ek gümrük vergisi getiren bakanlık, Türkiye’de faaliyet göstermeyen Çinli e-ticaret firması Temu’nun oyununu da ortaya çıkardı.

Hedef Kitle: Gençler

Şirketin, Türkiye’nin de dahil olduğu Avrupa Birliği (AB) pazarında “karanlık ticari tasarımlar”la eşcinsel ürünleri ana sayfasında listelediği tespit edildi. Özellikle gençlerin hedef kitle olarak belirlendiği gözlemlenirken, gelişim çağındaki gençlerin bu tür ürünlere özendirici bir şekilde yönlendirildiği belirlendi. Ticaret Bakanlığı, geçtiğimiz aylarda yaptığı düzenlemeyle yurtdışından hızlı kargo veya posta yoluyla bireysel alışveriş limitini 150 eurodan 30 euroya düşürdü. Ayrıca, gümrük vergisini artırarak, AB ülkelerinden gelen ve değeri 30 euroyu geçmeyen ürünlerin gümrük vergisini %20’den %30’a; diğer ülkelerden gelen ürünlerin vergisini ise %30’dan %60’a yükseltti.

Bakanlık Kararının Önemi Ortaya Çıktı

Bakanlık bu kararı alırken, yurtiçindeki yerleşik oyuncuları korumayı ve kontrolsüz bir şekilde yurtiçine ürün girişi ile halk sağlığını tehlikeye atmaktan kaçınmayı amaçladı. Öyle ki, bu yılın başında Türkiye’den Çinli Temu’ya verilen sipariş sayısı 6.544 iken, bu rakam haziran ayında 600.000, temmuzda ise 612.000’e yükseldi. Tehlikeyi gören Bakanlık, hızla alışveriş limitini düşürüp gümrük vergisini artırarak, aynı zamanda Çinli Temu’nun “karanlık ticari tasarım” oyununu da ifşa etmiş oldu.

Gençler Manipüle Ediliyor

Karanlık tasarımlar, genellikle çevrimiçi kullanıcı arayüzlerinde bulunan ve tüketicileri çıkarlarına en uygun olmayan seçimler yapmaya yönlendiren, yanıltan, zorlayan veya manipüle eden uygulamalar olarak tanımlanıyor. Bakanlık tarafından yapılan tespitlerde, bu tür ürünlerin satışında özellikle gençlerin hedef kitle olarak belirlendiği anlaşılırken, gelişim çağındaki gençler için bu tür ürünlerin özendirici bir şekilde pazarlandığı gözlemlendi. Örneğin, transparan kıyafetlerin erkekler için olduğu algısı oluşturulmaya çalışılırken, bu ürünler “aşk ve kimlikte homoseksüel çeşitlilik, gurur stickerları, parti kıyafeti, modaya uygun, seksi gece kulübü partisi” gibi ifadelerle satılmaya çalışıldığı görüldü.