TEPAV Bütçe İzleme Bülteni’nin dördüncü sayısı yayımlandı. Bu sayıda, 2024 yılı için maliye politikasının enflasyonla mücadeleye yeterli desteği sağlamadığı vurgulanarak, bütçe açığının yıl sonunda 2,3 trilyon TL seviyelerine ulaşacağı tahmin edilmektedir.

2024 yılının ilk dokuz ayındaki veriler dikkate alındığında, Merkezi Yönetim Bütçesi (MYB) açığının 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 109,5 oranında artış gösterdiği ifade edilmektedir. Aynı dönemde faiz dışı açığın da neredeyse üç katına çıktığına dikkat çekilmiştir. Bülten, geçtiğimiz aylarda açıklanan “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ne rağmen, 2024 yılı harcamalarının nominal olarak bütçede yer alan rakamların üzerinde gerçekleşeceğini öngörmektedir.

Ayrıca, vergi paketi ile elde edilen ilave gelir ve beklenenden yüksek gerçekleşen enflasyonun etkisiyle vergi gelirlerinin bir miktar arttığı belirtilmekle birlikte, yıl sonunda bütçe açığının yalnızca 300 milyar TL civarında azalarak 2,3 trilyon TL (GSYH’ye oran olarak yüzde 5,3) seviyesinde gerçekleşmesinin beklendiği ifade edilmektedir.

Bültende, yılın ilk dokuz ayında enflasyonun yüzde 35’in üzerinde gerçekleştiği, yıl başında Orta Vadeli Program (OVP) ile belirlenen yüzde 33’lük hedefin aşıldığı belirtilmektedir. 2025-2027 dönemine ilişkin olarak açıklanan OVP’de 2024 yılı enflasyonunun yüzde 41,5 olarak revize edildiği vurgulanmıştır. Bununla beraber, ekim ayı enflasyon verisinin ardından ekonomi yönetiminin yüzde 41,5’lik hedefinin de tutmayacağının anlaşıldığı ifade edilmiştir.

Çalışanların ve Emeklilerin Zam Talepleri Güçleniyor

Bültende, 2024 yılı enflasyonundaki bu sapmanın, asgari ücret başta olmak üzere ücret ve maaş gelirlerinde 2025 yılı için yapılacak düzenlemenin boyutunu tartışma konusu yaptığı vurgulanmaktadır. Çalışanlar ve emeklilerin zam taleplerinin güçlendiği ifade edilmiştir.

Ayrıca, ekonomik faaliyetlerdeki zayıflama işaretleri ile döviz kurlarındaki yatay seyrin, hem ihracat hem de ithalat üzerinde hafif bir düşüşe yol açtığı belirtilmektedir. Bunun bir yansıması olarak, temmuz ayı verilerine göre cari işlemler dengesinin yıl başında öngörülen 35 milyar dolar seviyesindeki açığın oldukça altında gerçekleşmesinin beklendiği ifade edilmektedir.

Bültende, yıl içinde açıklanan “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ne rağmen, 2024 yılı harcamalarının nominal olarak bütçede belirtilen rakamların üzerinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2024 yılı için makroekonomik gelişmeler, bütçe gelişmeleri ve alınan tedbirler çerçevesinde tahminlerin revize edildiği belirtilmektedir.

Bültende, “2024 yılı bütçe dengesi, sınırlı harcama artışlarına ve gelirlerdeki enflasyonla birlikte stopaj oranlarındaki artış ile vergi uyumuna yönelik idari düzenlemelerle nominal olarak yükselmiş fakat GSYH’ye oran olarak düşmüştür. Özellikle vergi tedbirlerinin ağırlıklı olarak 2025 yılına ertelenmesi nedeniyle 2024 yılına gelen mali etkinin çok sınırlı kalması, vergilerin GSYH’ye oranını bu dönemde azaltmıştır. Toplam harcamaların 157 milyar TL, gelirlerin ise 495 milyar TL hedeflerinin üzerinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Faiz dışı denge GSYH’ye oran olarak yüzde 3,4’e, program tanımlı denge ise yüzde 2,8’e gerilemektedir. Bununla birlikte, özellikle mali risklerden kaynaklanan cari transferlerin bütçe gideri yazılmasına yönelik uygulamalar, deprem ödeneklerinin nakit ve tahakkuk bazlı kullanımı ve bütçede raporlanmasına ilişkin hususlar ile oluşabilecek harcama artıkları, açığı yukarı ve aşağı yönlü etkileyecektir.” ifadelerine yer verilmiştir.