Kredi Kartlarına Yıllık Kesinti Düzenlemesi
Bugün TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda, kredi kartı limitleri 100 bin lira ve üzerinde olan vatandaşlardan yıllık 750 lira Savunma Sanayii Destekleme Fonu için kesinti yapılmasını öngören yasa teklifi tartışılacak. 11 Ekim tarihinde AK Parti milletvekilleri tarafından TBMM Başkanlığı’na sunulan bu teklif, içeriğinin duyulmasıyla birlikte geniş çaplı tartışmalara yol açtı. Türkiye’de en az bir kredi kartı sahibi olan 38 milyon vatandaş bulunmakta ve bunların yaklaşık 19 milyonunun kredi kartı limiti 100 bin liranın üzerinde yer alıyor.
Bu düzenlemeye göre, 750 liralık katkı payı, her yılın ocak ayının 5’inci günü itibarıyla kart sahibinin hesabına yansıtılacak. Ayrıca, 100 bin lira ve üzeri limitli kart sahiplerinden her bir kart için yıllık alınan 750 liralık katkı payı, kartın iptal edilmesi durumunda iade edilmeyecek.
Gündelik İhtiyaçlar İçin Kullanılıyor
Düzenlemeye karşı çıkan ekonomistler, kredi kartı limitlerinin vergilendirilen gelir veya varlıklarla aynı kefeye konulmaması gerektiğini vurguluyor. BBC Türkçe’ye konuşan ekonomist Prof. Dr. Güldem Atabay, kullanıcılar açısından kart limitlerinin artmasının zenginleşmenin değil, Türkiye’de son yıllarda uygulanan ekonomi politikalarının bir sonucu olduğunu ifade ediyor. Diğer bir iktisatçı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise, “Türkiye’de faizler çok yüksek, dar gelirlilerin gelirlerinde gerileme olduğu için kredi kartlarına giderek daha fazla başvuruluyor” şeklinde görüş belirtiyor.
Kozanoğlu’nun paylaştığı verilere göre, kullanıcılar Mayıs 2023’teki seçimlerden önce daha çok elektronik, bilgisayar, mobilya ve beyaz eşya gibi ürünleri kredi kartıyla satın alırken, son dönemde harcamaların giderek gündelik ihtiyaçlara yöneldiği gözlemleniyor. Ekonomist, teklifin bu haliyle limitini kullanmayanlardan ya da düşük kullananlardan vergi alınmasının “yanlış ve mantıksız” olduğunu savunuyor. Ayrıca, kredi kartı kullanımında cezalandırıcı bir etki yaratabileceğini düşünen ekonomistler, bunun ekonomi yönetiminin hedefleriyle çeliştiğini ileri sürüyor.
Teklifle Amaçlanan Ne?
Prof. Dr. Kozanoğlu, zaten banka ve sigorta muameleleri gibi vergilerin alındığı kartlara ek bir vergi getirilmesinin insanların daha az kredi kartı kullanmaya teşvik edebileceğini belirtiyor. Ekonomist Güldem Atabay ise, bu düzenlemenin, “seçmenin gözünde kredi kartı limiti yüksek olanlardan vergi alındığı” imajını yaratmayı amaçladığını, ancak asıl “vergi muafiyetlerinden yararlanan varlıklı kesime dokunulamamasının sorunlu” olduğunu ifade ediyor.
BBC Türkçe’ye konuşan Ekonomi Profesörü Erinç Yeldan da teklifi bir “siyasi makyaj” olarak nitelendiriyor ve bunu şöyle açıklıyor: “Bu müdahale, kanımca reel bir ‘mali disiplin’ uygulamasından ziyade, kamuoyunda yeni bir vergi salımını ‘savunma’ görüntüsü altında kabullenilebilir boyutta sunan bir siyasi makyajdan ibaret.”