İntibak Nedir?

İntibak, Arapça kökenli bir terim olup Türkçede adapte etme ve uyum sağlama anlamlarına gelmektedir. Sosyal güvenlik sisteminde ise intibak, emeklilik için gerekli olan yaş, prim ödeme süresi ve ödenen primlerin miktarının eşit olduğu durumlarda, yalnızca farklı tarihlerde emekli olunduğundan kaynaklanan aylık hesaplama sistemleri arasındaki farklılıkların giderilmesi anlamını taşır.

Son yıllarda, en düşük emekli aylığı uygulamasının, prim kazancı ve prim ödeme gün sayısı daha fazla olan emeklileri mağdur ettiği yönünde değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu nedenle emekliler, emekli aylıklarını düşüren mevcut hesaplama sisteminin değiştirilerek, çalışılan dönemler için tek bir aylık hesaplama sisteminin uygulanmasını talep etmektedir.

Türkiye Emekliler Derneği (TÜED), 2000 yılı sonrasında asgari aylık bağlama oranının %70’ten %35’e düşürülmesinin, emeklilerin kök aylıklarının değer kaybetmesine neden olduğunu belirtmektedir. Emekliler, emekli oldukları tarihlerden bağımsız olarak, prim kazancı ve prim ödeme gün sayıları eşit olan bireylere eşit aylık ödenmesi için intibak yapılmasını istemektedir.

‘İntibak Seyyanen Zam Değildir’

Türkiye gazetesi yazarı İsa Karakaş, bugünkü yazısında intibak konusunu ele alarak, “İntibak, tüm emeklilerin maaşlarının artırılacağı genel bir zam veya seyyanen zam değildir. Bu nedenle bütün emeklilerin intibak beklemesi ve talep etmesi doğru bir yaklaşım değildir” değerlendirmesinde bulunmuştur. AK Parti, 2011 yılında 2000 yılına kadar olan emekli aylıklarına intibak uygulaması yapmış ve bu kapsamda emekli aylıkları 350 liraya kadar artırılmıştır. 2011 yılındaki 350 lira, günümüzdeki 8 bin veya 10 bin lira değerine denk gelmektedir.

2000 Öncesi İçin Yapılan İntibak Düzenlemesi Nasıldı?

Karakaş’ın yazısı, 2000 yılı öncesi emeklilere yönelik yapılan intibak düzenlemesine dair ayrıntılarla devam etmektedir:

2000 yılı öncesi emeklilere ilişkin yapılan intibakta temel amaç; 2000 yılına kadar uygulanan beş ayrı aylık bağlama sisteminden kaynaklanan mağduriyetleri gidermektir.
Bu bağlamda, 2000 öncesinde emekli aylığı, ödenen prim, çalışılan süre ve gelişme hızı dikkate alınarak, 2,5 milyonu aşkın emeklinin aylığı yeniden hesaplanmıştır.
2000 yılı öncesinde yapılan intibak düzenlemesinde SSK emeklileri; 1.1.1982 öncesi, 1.1.1982 – 31.12.1987 arası, 1987/Süper Emekliler, 1.1.1988 – 31.12.1999 arası, 2000 – 2008 arası ve 2008 sonrası emekliler olmak üzere altı gruba ayrılmaktaydı.
Bu grupların kendi içindeki farklılıklar da göz önüne alındığında toplamda 13 farklı emekli grubu ortaya çıkmaktadır.
2000 yılı öncesinde gruplara göre bazen çalışılan son 3 yıl, bazen son 5 yıl, bazen de son 10 yıllık primler esas alınarak gösterge sistemi uygulanmıştır.
2000 yılından itibaren ise, tüm çalışmaların aylık hesaplanmasında kullanıldığı ve primlerin gelişme hızı ile enflasyon (TÜFE) ile güncellendiği bir sisteme geçilmiştir.
Her bir dönemde farklı bir sistemde hesaplanan aylıklar arasında doğal olarak farklılıklar oluşmuştur ve bu farklılıklar nedeniyle intibak talepleri gündeme gelmiştir.