Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Açıklamaları

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, fiyat istikrarının sağlanmasının önemi üzerine yaptığı açıklamalarda, “Fiyat istikrarının sağlanması için gereken tüm adımları atacağız. Çünkü çiftçilerimiz, esnaflarımız, işçilerimiz, asgari ücretliler, memurlar ve emeklilerimiz yani bütün vatandaşlarımızın alım gücünü kalıcı olarak artırmanın yolu, ancak fiyat istikrarı ile mümkündür. Bunun yanı sıra vergi politikalarımızla vergide adaleti güçlendirmeye devam edeceğiz” dedi.

Bakan Şimşek, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2025 yılı bütçeleri hakkında yaptığı sunumda, fiyat istikrarını sağlamanın uzun vadeli bir çaba gerektirdiğini vurguladı. Bu kapsamda, “Programın ilk yılını dezenflasyona geçiş dönemi olarak planlamıştık. Yıllık enflasyon tahminlerimiz doğrultusunda mayıs ayında zirveye ulaştı. Haziran ayından itibaren başlayan dezenflasyon süreci ise devam ediyor. Son beş ayda yıllık enflasyon 26,9 puan düşerek yüzde 48,6 seviyesine geriledi. Para politikasına duyarlılığı yüksek olan temel mallardaki enflasyon düşüşü daha belirgin olsa da, hizmet sektöründe, dünya genelinde olduğu gibi, bizde de bir atalet gözlemleniyor. Özellikle, geçmiş dönem fiyatlama davranışlarının yüksek olduğu kira ve eğitim gruplarındaki yıllık artışlar ile kiralardaki yüzde 25’lik tavan uygulamasının kaldırılması, enflasyondaki düşüşü sınırlamıştır. Enflasyondaki katılıkların ortadan kaldırılması zaman alacak olsa da, Ekim ayında tüm kesimler için 12 ay sonrası enflasyon beklentilerinin son iki buçuk yılın en düşük seviyesine gerilemesi, bu konudaki olumlu gelişmelere işaret etmektedir” ifadelerini kullandı.

Sorun: Dolaysız Vergilerin Yetersizliği

Türkiye’de vergi yükünün yüksek olduğu algısının gerçeği yansıtmadığını belirten Bakan Şimşek, “Toplam vergi yükü sıralamasında yüzde 20,8 ile 38 OECD ülkesi arasında en düşük vergi yüküne sahip üçüncü ülkeyiz. OECD’deki vergi yükü ortalaması yüzde 34, AB’de ise yüzde 41,2 seviyesindedir. Dolaylı vergi yükünün yüksek olduğu yönündeki kanaat de yanlıştır. Vergi sistemimizdeki temel sorun, dolaysız vergilerin yeterli düzeyde olmamasıdır” açıklamasında bulundu.

Cari Açık/Milli Gelir Hedefi %2’nin Altı

Uyguladıkları programla makro finansal istikrarın güçlendirilmesinde önemli bir mesafe katettiklerinin altını çizen Şimşek, “Aldığımız tedbirlerle yıllık cari işlemler açığını Eylül ayında 9,7 milyar dolara ve milli gelire oranını yüzde 0,8’e düşürdük. Bu gelişmede, ağırlıklı olarak para politikasının etkisiyle normalleşen altın ithalatı, enerji fiyatlarındaki gerileme, mal ve hizmet gelirlerindeki artış ve iç talepteki yavaşlama etkili oldu. Program döneminde ilave rezerv birikimini sağlamak ve dış borç sürdürülebilirliğini güçlendirmek için cari açığın milli gelire oranını yüzde 2’nin altında tutmayı hedefliyoruz. Politikalarımızı bu doğrultuda şekillendiriyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

Yönetilen ve Yönlendirilen Fiyatlar

Önümüzdeki dönemde dezenflasyon sürecinde üç temel unsurun belirleyici olacağını aktaran Şimşek, “Birincisi, para politikasının enflasyona olan gecikmeli etkisi zamanla daha net bir şekilde görülecek. İkincisi, 2025 yılında bütçe açığının milli gelire oranının azalması, negatif mali etkiler yaratacak. Üçüncü olarak, bütçe imkânlarının elverdiği ölçüde, yönetilen ve yönlendirilen fiyatları enflasyon hedefiyle uyumlu olarak belirleyeceğiz. 2023 yılında yüzde 5,1 olarak gerçekleşen büyümenin, makro finansal istikrarı güçlendirmeye yönelik atılan adımların etkisiyle bu yıl yüzde 3,5 olarak gerçekleşmesini bekliyoruz. Büyümedeki dengelenme öngörülerimiz doğrultusunda devam ediyor” dedi.

Yasa Dışı Bahisle İlgili 644 Milyon TL Bloke Edildi

Şimşek, kayıt dışı faaliyet gösteren mükelleflere artırımlı ceza uygulaması getirdiklerini hatırlatarak, önümüzdeki dönemde suç gelirlerinin aklanmasını önlemek amacıyla yasa dışı bahis ve kumarla mücadelenin süreceğini vurguladı. Şimşek, “2023 yılında yasa dışı bahis ile ilgili bloke ettiğimiz işlem tutarı 644 milyon liradır. Ayrıca MASAK tarafından hazırlanan raporlar doğrultusunda mahkemeler tarafından yaklaşık 30 milyon liralık tutara el koyma kararı verilmiştir” diye konuştu.

ENFLASYON:

Enflasyondaki katılıkların giderilmesi zaman alacak olsa da, Ekim ayında tüm kesimler için 12 ay sonrası enflasyon beklentilerinin son iki buçuk yılın en düşük seviyesine gerilemesi olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.

BÜYÜME:

Dezenflasyon sürecinde büyüme kısa vadede geçici olarak yavaşlayabilir; ancak ülkemizin geçmiş dönem tecrübeleri, büyüme ile dezenflasyon arasında orta vadede ters yönlü bir ilişki bulunmadığını göstermektedir.

CARİ AÇIK:

İlave rezerv birikimini sağlamak ve dış borç sürdürülebilirliğini güçlendirmek amacıyla cari açığın milli gelire oranını yüzde 2’nin altında tutmayı hedefliyoruz. Politikalarımızı bu doğrultuda oluşturuyoruz.

DIŞ FİNANSMAN:

Dış borç çevirme oranı; reel sektörde yüzde 73, bankacılık sektöründe ise yüzde 97 iken, son 16 ayda bu oranlar sırasıyla yüzde 130’a ve yüzde 154’e yükselmiştir. Dış finansman maliyeti programla azalmıştır.

MALİ DİSİPLİN:

2023 yılında aldığımız tedbirlerle bütçe açığının milli gelire oranını yüzde 5,2 ile sınırlamayı başardık. Bu sene için öngörülen oran ise yüzde 4,9’a gerilemesi beklenmektedir. 2025’te bu oranı yüzde 3,1’e indirmeyi hedefliyoruz.