Mehmet Hanifi GÜLEL

Modern gıda perakendeciliğinin temsilcisi olan Gıda Perakendecileri Derneği (GPD), 10. Ortak Gelişim Kongresi’ni gerçekleştirerek gıda perakendecilerini ve tedarikçilerini bir araya getirdi. Kongrede, NielsenIQ Türkiye tarafından sunulan “Çoklu Kanal ve Okazyon Denklemini Doğru Anlamak: Büyümeye Boyut Verecek Alışverişçi ve Perakende Trendleri” başlıklı rapor dikkat çekti. Raporda, tüketicilerin daha ucuz ürünler bulmak amacıyla gezdiği market sayısının arttığı vurgulandı. 2023 yılında ortalama 2.5 market ziyaret eden tüketicilerin, 2024 yılında bu sayının 3.4’e çıktığı belirtildi. Rapor, organize perakendenin ilk kez 50 bin noktayı geçtiğini de ortaya koydu. Raporu, NielsenIQ Türkiye Genel Müdürü ve EEMEA E-Ticaret Başkan Yardımcısı Didem Şekerel Erdoğan ile NielsenIQ Türkiye Perakende Hizmetleri Direktörü Serhat Sükan açıkladı.

Tüketici Artık ‘Avcı’

Didem Şekerel Erdoğan, 2024 yılında tüketicilerin gezdiği market sayısının 3.4’e çıktığını belirterek, tüketicilerin alışverişlerini bir avcı gibi, her yerdeki fiyatları ve promosyonları kontrol ederek daha fazla market ziyareti yaparak gerçekleştirdiğini ifade etti. Farklı ürünleri çeşitli yerlerden alarak ihtiyaçlarını karşılamaya başlayan tüketiciler için önemli veriler sundu. Özellikle alışveriş alışkanlıklarına baktığımızda, “Sadece kişisel ihtiyaçları karşılarım, lüksü keserim” diyenlerin oranının yüzde 56’dan yüzde 73’e çıktığı görülüyor. İndirimli ürünleri tercih edenlerin oranı ise yüzde 50 seviyesine ulaştı. Toplu alışveriş yapma eğiliminde ise bir azalma gözlemlendi. Promosyon tercihleri arasında fiyat indirimi yüzde 67 ile ilk sırada yer alıyor. Tüketiciler, tasarruf amacıyla marka ayırt etmeksizin promosyon ürünlerini almayı tercih ediyor; bu oranın yüzde 49 olduğu belirtiliyor. İndirim sunan mağazalardan daha fazla alışveriş yaparım diyenlerin oranı yüzde 39, daha uygun fiyatlı markaya geçerim diyenlerin oranı ise yüzde 35 oldu.

Taze Gıdaya Daha Fazla Harcıyor

Tüketicilerin cüzdan paylarındaki değişikliklere dair yapılan araştırmalar, bu yılın ortasında daha az ve daha çok harcayacakları kategorileri belirledi. En düşük harcama yapacakları kategori, ev dışı eğlence harcaması oldu ve bu oran yüzde 50’ler seviyesinde gerçekleşti. Elektronik aletler, ev tadilatı, tatil, güzellik/kuaför hizmetleri ve büyük ev aletleri gibi kategorilerde daha az harcama yapılması bekleniyor. Tüketicilerin en çok harcayacakları kategoriler arasında ise taze gıda yüzde 25, faturalar yüzde 24, ulaşım yüzde 21, birikim/yatırım yüzde 19, taze et yüzde 19, süt ve süt ürünleri yüzde 18 ve sağlık/yaşam harcamaları yüzde 17 olarak sıralanıyor.

Perakendenin Ekonomiye Katkısı Devam Ediyor

Modern gıda perakende sektöründe 900’ün üzerinde profesyonelin bir araya geldiği kongre, dijital ortamda da yayımlandı. GPD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamukçu’nun açılış konuşmasını yaptığı kongrede, değişen alışveriş dinamikleri, dijitalleşmenin etkileri, tüketici alışkanlıkları ve üretimin desteklenmesi gibi birçok önemli konu ele alındı. Kongrede hızlı tüketim ürünleri pazarına dair güncel veriler sunulurken, sektör gündemine dair çalışmalar ve geleceğe yönelik hazırlıklar değerlendirildi.

Perakendenin Ülke Ekonomisine Katkısı Büyüyor

Özpamukçu, toplamda 2,85 trilyon liralık gıda perakendesinde organize kanalın 1 trilyon liraya ulaştığını, bunun da toplamın yüzde 35’ine tekabül ettiğini ifade etti. Enflasyonla ve kayıtdışı ile mücadelede organize perakendenin önemli bir rol oynadığını vurgulayan Özpamukçu, bunun tüketici, üretici, istihdam ve vergi gelirleri gibi birçok alanda katkılarının olduğunu belirtti. Perakendenin ekonomiye katkısının çarpan etkisi ile arttığını söyleyen Özpamukçu, “Perakende, sadece kendisini değil, içinde bulunduğu ekosistemin tüm paydaşlarının ve dolayısıyla da ülke ekonomisinin gelişiminde lokomotif görevi görüyor.” dedi. Türkiye’nin artık yeni bir gelişim hikayesi yazması gerektiğini vurgulayan Özpamukçu, tarım ve hayvancılıktan üretime, lojistikten insan kaynağına kadar pek çok konuda perakende sektörünün sürdürülebilir çalışmalara ihtiyaç duyduğunu belirtti.

Türkiye’de Gıda Firesi 43 Milyar Dolar Seviyesinde

Özpamukçu, enflasyonla mücadele ve fiyat istikrarı konusundaki algıların yanlış olduğunu ancak bu algının tüketicilerde bir yansıması olmadığını ifade etti. Ürünlerin fiyat oluşumundaki maliyetlerin detaylı bir şekilde araştırılmadığı sürece, bulunacak çözümlerin geçici olacağını belirtti. Özellikle meyve ve sebze fiyatları üzerindeki tartışmalara da değinen Özpamukçu, “Ülkemizde gıda firesinin 43 milyar dolar seviyesinde olması, bunun 15 milyar dolarlık kısmının meyve sebzeden kaynaklanması, tarladan rafa geçerken oluşan firelerin ve maliyetlerin yüksek olduğu gerçeğini göz ardı etmemeliyiz.” dedi. Modern perakendenin bu alandaki gelişiminin, rekabet ve verimliliği artırmasına yönelik büyük bir gereksinim olduğunu da sözlerine ekledi.

İlk Dokuz Ayda Payını En Çok Artıran Dondurma Oldu

Ortak Gelişim Kongresi’nde açıklanan NielsenIQ raporuna göre, Türkiye tütün ve alkol hariç FMCG pazarında 2024’ün ilk 9 ayında hacim olarak yüzde 10,7, ciro olarak ise yüzde 75,4 oranında büyüme kaydetti. Didem Şekerel Erdoğan, global hızlı tüketim ürünleri pazarının son 3 çeyrektir pozitif hacim büyümesi gösterdiğini ve Türkiye’nin de 2023 başından beri sürdürdüğü pozitif hacim performansını çift haneli büyümelere taşıdığını vurguladı. Büyümeyi hem hacim hem de ciro açısından öne çıkaran kategori grupları arasında dondurma, ev temizlik ürünleri ve alkolsüz içecekler öne çıkarken, 2024’ün ilk 9 ayında ciro payını en çok artıran kategoriler sırasıyla dondurma, çikolata kaplamalı ürünler ve ev temizleyicileri oldu.

Hızlı Tüketim Ürünlerinin Online Satış İçindeki Payı %7

NielsenIQ Türkiye Perakende Hizmetleri Direktörü Serhat Sükan, hızlı tüketim ürünlerinde e-ticaret pazarının gelişimi ile ilgili veriler sundu. Türkiye’nin hızlı tüketim ürünleri içindeki yüzde 7’lik online payıyla Orta Doğu ve Doğu Avrupa’da öne çıktığını belirtti. Online payının Türkiye Tüketici Teknolojisi ve Dayanıklı Tüketim Ürünleri pazarında yüzde 23 olduğu ve hızlı tüketim ürünleri açısından henüz kat edilecek bir yolun bulunduğu ifade edildi. 2024 yılının ilk 10 ayında offline pazar ile paralel bir ciro büyümesi kaydedilirken, hızlı tüketim ürünlerinde e-ticaret pazarında 2024’ün ilk 9 ayında en çok ciro büyümesi kaydeden kategoriler arasında saç jölesi, kek, ketçap, çerez ve mayonez yer aldı.