2024 Dünya Hukukun Üstünlüğü Endeksi ve Türkiye’nin Durumu

Dünya genelinde hukukun üstünlüğünü geliştirmek amacıyla faaliyet gösteren Washington DC merkezli The World Justice Project, geçtiğimiz ay 2024 Dünya Hukukun Üstünlüğü Endeksi’ni yayınladı. Bu endeks, ‘Yolsuzluk Yokluğu’ adlı önemli bir parametre ve sıralama içermektedir. Duayen iktisatçı ve eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez, kendi adını taşıyan blogunda bu iki endekse dikkat çekti.

“Hukukun üstünlüğü; hesap verebilirlik, adil hukuk, açık hükümet ve erişilebilir tarafsız adalet olarak sıralanan dört evrensel ilkeyi sağlayan sürdürülebilir bir yasalar, kurumlar, kurallar ve toplum mutabakatı sistemidir.”

Mahfi Hoca, WJP’nin yukarıda anılan hukukun üstünlüğü tanımını aktararak yazısına başladı. Endekslerdeki durum ise dikkat çekicidir: Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde lider ülke Danimarka iken, 142 ülkenin bulunduğu listede Türkiye 117’nci sırada yer almaktadır. Yolsuzluk Endeksi’nde de ilk sırada yine Danimarka bulunmakta, Türkiye ise 78. sırada kendine yer bulmaktadır.

Mahfi Eğilmez, tabloda yer alan Arjantin, Çin ve Rusya’ya dikkat çekerek, “Üçü de hukukun üstünlüğü açısından Türkiye’den daha iyi durumda. Sadece Rusya, yolsuzluk yokluğu endeksinde bizden daha kötü bir konumda.” bilgisiyle durumu özetledi.

Mahfi Eğilmez’in WJP raporundan aktardığı anekdotlar şu şekildedir:

Hukukun üstünlüğü endeksindeki ilk 10 ülke sırasıyla şöyledir: Danimarka, Norveç, Finlandiya, İsveç, Almanya, Yeni Zelanda, Lüksemburg, Hollanda, İrlanda, Estonya.
Yolsuzluk yokluğu endeksindeki ilk yirmi ülke de büyük ölçüde aynı ülkeleri kapsamaktadır. Yalnızca Estonya’nın yerini Hong Kong almıştır.
Estonya (20 bin 245 dolar) dışında, ilk onda yer alan bütün ülkelerin kişi başına geliri (cari fiyatlarla) 40 bin doların üzerindedir.

Dr. Mahfi Eğilmez yazısını şöyle sonlandırdı:

Hukukun üstünlüğü ve yolsuzlukların önlenmesi ile gelişmişlik arasında net bir bağ olduğunu yıllardır vurguluyoruz. Yine yıllardır yapısal reformların ilk başlatılması gereken alanın hukukun üstünlüğünün sağlanması olduğunu anlatmaya çalışıyoruz.
Bazen bir istatistik verisi, kitapların anlatamadığı önemli gerçekleri gözler önüne serebilir.